Πολλά επαγγέλματα έχουν τον προστάτη τους Άγιο. Έχουν και οι κηπουροί τον ομότεχνό τους προστάτη, τον Άγιο Φωκά τον κηπουρό.
Έζησε ο Φωκάς τα πρώτα έτη τού 4ου μ.Χ. αιώνα. Ήταν φτωχός. Όλη η περιουσία του αποτελείτο από ένα μικρό κήπο στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Σινώπη του Πόντου. Ποικίλα άνθη, διάφορα φυτά και πολλά είδη λαχανικών καλλιεργούσε με πολλή επιμέλεια στον κήπο του. Θυμάται έτσι την ευτυχία του πρώτου ανθρώπου στον απέραντο εκείνο κήπο, τον Παράδεισο τής Εδέμ.
Όμως ο φιλόπονος εκείνος άνθρωπος, ως πιστός Χριστιανός, δεν λησμονούσε ότι εκτός από το μικρό κήπο του υπήρχε και ο πολυτιμότερος άλλος κήπος τhς ψυχής, ο οποίος και εκείνος είχε ανάγκη από προσεκτική καλλιέργεια. Και πράγματι ο Άγιος δεν τον παραθεωρούσε. Κάτω από τη σκιά των δένδρων, μέσα στην ευωδία τοy κήπου ευφραινόταν να προσεύχεται και να μελετά το λόγο του Θεού, ο οποίος του υπενθύμιζε την αξία της ψυχής και τον υψηλό προορισμό της. Έτσι συνδύασε άριστα καλλιέργεια γης και ψυχής, πράγμα που έκανε και τον ίδιο δένδρο καρποφόρο, όπως απαιτεί ο Γεωργός των ψυχών.
Το εισόδημα του κήπου του ήταν μικρό. Όμως του επαρκούσε και του περίσσευε. Ολιγαρκής και οικονόμος όπως ήταν, διέθετε ελάχιστα για τον εαυτό του. Τα υπόλοιπα τα πρόσφερε με όλη του την καρδιά στους συνανθρώπους του, τους οποίους προσπαθούσε μαζί με την υλική προσφορά να τους ωφελήσει και πνευματικά.
Ήταν η εποχή που πολλοί ξένοι έρχονταν για εργασία με πλοία στη Σινώπη αναζητώντας τόπο για ολιγοήμερη διαμονή. Το έργο της φιλοξενίας είχε αναλάβει ο Φωκάς. Συγκινημένος από το λόγο του Κυρίου ξένος ήμην, καί συνηγάγετε μέ (Μάτθ. κέ 35), έβλεπε στο πρόσωπο κάθε ξένου τον Κύριο Ιησού να έχει ανάγκη φιλοξενίας και προστασίας. Καθημερινά λοιπόν κατέβαινε στην παραλία αναζητώντας ξένους και τους παρακαλούσε να του κάνουν τη χάρη να έρθουν στο φτωχικό του για να τους φιλοξενήσει. Τους περιποιόταν τότε με πολλή στοργή και τους πρόσφερε ό,τι εκλεκτό είχε ο κήπος του. Πιο πολύ όμως τους πρόσφερε την αδελφική αγάπη του Χριστού.
Τότε έβρισκε την ευκαιρία ο απλοϊκός κηπουρός και πιστός άνθρωπος του Θεού να συζητήσει με τους φιλοξενούμενους. Να τους δώσει πρώτα κάθε πληροφορία και αναγκαία συμβουλή για τις υποθέσεις τους στην Σινώπη. Αλλά και το ακόμη ανώτερο να τους γνωρίσει την αλήθεια του Χριστού ως Σωτήρα και Λυτρωτή τους. Έτσι με την απλότητα και προσήνειά του, με τη χάρη του Θεού κέρδισε πολλούς καλοπροαίρετους στην πίστη. Και γι’ αυτό η χαρά του Φωκά ήταν μεγάλη και ανέκφραστη ή ευγνωμοσύνη του στο Θεό που τον χρησιμοποιούσε ως όργανό του για τη σωτηρία των ψυχών.
Μια μέρα φιλοξένησε στην καλύβα του κάποιους στρατιώτες που είχαν έρθει από τη Σινώπη με ειδική αποστολή. Τους περιποιήθηκε όσο καλύτερα μπορούσε. Αργότερα τους ρώτησε αν θέλουν να τους διευκολύνει σέ κάτι που θα είχε σχέση με την αποστολή τους στη Σινώπη. Τότε του εμπιστεύθηκαν ότι είναι απεσταλμένοι με ειδική εντολή να αναζητήσουν κάποιο Χριστιανό Φωκά και να τον αποκεφαλίσουν επί τόπου. Και τούτο, γιατί είναι επικίνδυνος, αφού παραπλανά τους ανθρώπους και τους κάνει Χριστιανούς.
Αλλά τι θαυμαστό! Ο Φωκάς άκουσε την πληροφορία με απάθεια. Πολύ περισσότερο αισθανόταν ιδιαίτερη χαρά, γιατί και αυτός, όπως τόσοι άλλοι Μάρτυρες πριν από αυτόν, θα αξιωθεί να πεθάνει για την πίστη του Χριστού. Έντονα ήρθαν στη σκέψη του τα λόγια του αποστόλου Παύλου: «εμοί τό ζήν Χριστός καί τό αποθανείν κέρδος» (Φιλιπ. α΄ 21). Ο Άγιος δεν αποκάλυψε τίποτα την ώρα εκείνη στους στρατιώτες. Και ενώ εκείνοι κοιμόντουσαν, πέρασε όλη του τη νύχτα με προσευχή και με τη σκέψη του στραμμένη στον ουρανό.
Ήρεμος το πρωί τους αποκάλυψε ποιος ήταν. Έκπληκτοι άκουσαν οι στρατιώτες ότι αυτός που με τόση αγάπη τους περιποιήθηκε, ήταν ο άνθρωπος που θα έπρεπε να αποκεφαλίσουν. Συγκλονίσθηκαν παρά τη σκληρότητα και το βάναυσό του χαρακτήρα τους. Συγκινήθηκαν βαθύτατα.
Η διαταγή όμως έπρεπε να εκτελεσθεί. Και την εκτέλεσαν!
Σε λίγη ώρα το σώμα του Αγίου κηπουρού Φωκά οδηγείτο στον τάφο, που ο ίδιος είχε ανοίξει τη νύχτα στον κήπο του. Εκεί σπάρθηκε σώμα ψυχικόν, για να εγερθεί εν καιρώ σώμα πνευματικό, όπως ο θεόπνευστος λόγος βεβαιώνει (Α΄ Κορ. ιε΄ 44). Από εκεί θα αναστηθεί ώριμος καρπός στον κήπο του Θεού, στη Βασιλεία των ουρανών. Εκείνος άλλωστε υποσχέθηκε για όσους Τον περιποιήθηκαν ως ξένο ότι θα κληρονομήσουν την ετοιμασμένη Βασιλεία (Ματθ. κε΄ 34-35).
Αργότερα οι Χριστιανοί της Σινώπης οικοδόμησαν μεγαλοπρεπή ναό, για να τιμήσουν τη μεγάλη όντως μορφή του άσημου κατά κόσμο κηπουρού Φωκά, του μεγάλου όμως για τον Θεό!
Ας χαίρονται λοιπόν οι κηπουροί μας για τον Άγιο προστάτη τους. Ας επικαλούνται τις μεσιτείες του προς τον Θεό και ας φιλοτιμούνται να τον μιμηθούν στην εργατικότητα και ολιγάρκεια, στην αγάπη και εξυπηρετικότατα, στην πίστη και την αρετή, στην εμμονή του στις χριστιανικές αρχές μέχρι θυσίας και μαρτυρίου!
Από το βιβλίο «Καλλίνικοι Μάρτυρες»
Αρχιμ. Θεοδώρου Μπεράτη
