Λένε:
πώς ἡ Ἐπανάσταση τοῦ 1821 εἶχε χαρακτήρα ταξικό…
πώς τό παιδαμάζωμα δέν γινόταν….
πώς τό κρυφό σχολειό δέν ὑπῆρχε…
Ἄν ψάχνεις ἀπαντήσεις γιά τό 1821…
Μπορεῖς νά βρεῑς τήν ἀπάντηση στό βιβλίο “1821: μύθος ἤ θαῦμα”;
1821:μύθος ἤ θαῦμα;
Μέσα στό στερέωμα τῶν ἐπαναστάσεων, τῶν ἐθνικῶν κινημάτων, τῶν πολιτικῶν αἰτημάτων, τῶν κοινωνικῶν διεκδικήσεων, τῶν ἰδεολογικῶν ζυμώσεων, μέσα στήν ἱστορία τῶν λαῶν, ἐμφανίζονται κάποτε γεγονότα πού δοκιμάζουν τίς ἀντοχές τῆς ἱστορικῆς ἔρευνας. Γεγονότα πού παραμένουν πεισματικά ἀνερμήνευτα μέ τίς συνήθεις ἐπιστημονικές μας μεθόδους. Κι εἶναι ἐδῶ ἀκριβῶς πού ζυγοσταθμίζεται τό πνευματικό μας οἰκοδόμημα. Θά τά χαρακτηρίσουμε μέ μιά μονοκοντυλιά ὡς μύθους; Ἤ θά ἀναγνωρίσουμε πώς στήν ἱστορία τῶν λαῶν οἱ ἀνθρώπινες πράξεις εἶναι μόνο τό ὁρώμενον;
Γιά τοῦτο ὁ ὑπέροχος ἀγώνας, ἡ ἐθνεγερσία τοῦ 1821 πολεμήθηκε ἀπό παλαιότερους καί νεότερους ἱστορικούς. Πολεμήθηκε καί πολεμεῖται. Χτυπήθηκε στίς ρίζες του, στά χρόνια τῆς πικρῆς ἀναμονῆς τοῦ Γένους καί τῆς ἐλπιδοφόρου ἑτοιμασίας του. Χτυπήθηκε, μήπως καί χαμηλώσει τό ἀνάστημά του καί χωρέσει στή γωνιά πού ἀφήσαμε γιά τά δυσερμήνευτα καί παράδοξα. Γιατί εἶναι σφόδρα ἐνοχλητικό γιά τόν ὑλόφρονα κόσμο μας ν’ ἀντικρίζει τό μέγα τοῦ 1821 θαῦμα. Τό θαῦμα τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἀδούλωτης ψυχῆς τοῦ Ἕλληνα.
Ἕνα ἀπό αὐτά πού πολεμήθηκε πολύ εἶναι καί ἡ ὕπαρξη τοῦ Κρυφοῦ Σχολειοῦ….
Πολλά ἐνάντια ἔχουν εἰπωθεῖ κατά καιρούς γιά τό κρυφό σχολειό. Φαίνεται ἕνα θέμα ἀρκετά ρομαντικό καί παραμυθένιο γιά τόν σημερινό τετράγωνο ὀρθολογισμό μας. Ἐμεῖς ξέρουμε ἕναν κόσμο πού ξενυχτᾶ στά κέντρα διασκέδασης ἤ μπροστά στήν ὀθόνη, εἶναι δυνατόν ἐκεῖνοι νά ξενυχτοῦσαν στό κρυφό σχολειό; Ἐμεῖς γνωρίζουμε κοπάνες, ἀποχές, καταλήψεις, εἶναι δυνατόν ἐκεῖνοι νά διακινδύνευαν καί τή ζωή τους γιά νά μάθουν γράμματα;
Ἔτσι, ὑποστήριξαν ὅτι «τό κρυφό σχολειό εἶναι δημιούργημα τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους», τό ὁποῖο «ὅταν πιά πάντρεψε τήν Ἐκκλησία μέ τόν κοσμικό ἐθνικισμό, ἔφτιαξε καί ὁρισμένους ὑποβοηθητικούς μύθους. Καί ὁ γνωστότερος μύθος εἶναι τό κρυφό σχολειό. Ὅτι οἱ παπάδες κινδύνευαν ὅταν δίδασκαν στό σχολειό τοῦ χωριοῦ γράμματα, ὅτι αὐτά ἦταν κρυφά, γιατί οἱ Τοῦρκοι τό ἀπαγορεύαν». Καί ὅτι φυσικά «δέν ὑπῆρξε τό κρυφό σχολειό, γιατί δέν ὑπῆρχε ἡ ἀνάγκη τοῦ κρυφοῦ σχολειοῦ […] δέν τούς ἐνδιέφερε [τούς Τούρκους] ἄν θά ’παιρναν [οἱ Ἕλληνες] τά λίγα κολλυβογράμματα τῆς ἐποχῆς», ὅτι «ἐφόσον ἀποδίδονται οἱ φόροι […] μποροῦν νά λειτουργοῦν τά σχολεῖα τους».
Τέτοιου εἴδους ἀφορισμοί, ὅταν δέν εἶναι προχειρολογίες, προδίδουν ἤ ἰδεολογική προκατάληψη ἤ ἄγνοια τῶν δεδομένων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Τά βασικότερα ἴσως ἐπιχειρήματα ὅσων ἐκφράζουν τέτοιες θέσεις εἶναι ἀφενός ὅτι δέν ἔχουμε ἐκ μέρους τοῦ ὀθωμανικοῦ κράτους καμιά ρητή ἀπαγόρευση τῆς λειτουργίας τῶν σχολείων καί ἀφετέρου ὅτι κατά τήν Τουρκοκρατία ἔχουμε ἤδη ἀρκετά σχολεῖα στόν ἑλληνικό χῶρο, ἐκ τῶν ὁποίων ὁρισμένα ἀπέκτησαν μεγάλη φήμη. Καί μολονότι στούς λεκτικούς ἀφορισμούς πού σημειώσαμε θίγονται ἀρκετά θέματα, ἄς περιοριστοῦμε στό ἄν ὑπῆρξε ἤ ὄχι τελικά τό κρυφό σχολειό….
(… ἡ συνέχεια στό βιβλίο)
