Ο όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ είναι ένας από τους δημοφιλέστερους Αγίους του πολυδοκιμασθέντος ρωσικού ορθοδόξου λαού. Γεννήθηκε στις 19 Ιουλίου του έτους 1759 στην πόλη Κούρσκ της Ρωσίας από γονείς ευπόρους και θεοσεβείς, οι οποίοι ανέθρεψαν το μικρό παιδί τους — Πρόχορο το ονόμασαν — «εν παιδεία καί νουθεσία Κυρίου» (Εφ. Ϛ΄ 4). Αυτοί του ενέπνευσαν την αγάπη προς τον Χριστό και την αγία μας ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία… Μικρός ήταν ο Πρόχορος όταν δέχθηκε σε ώρα ασθενείας του την θαυματουργική επέμβαση της ῾Υπεραγίας Θεοτόκου. Από εκείνη την ώρα ο άγιος θα την υπερευλαβείται μέχρι το Αμήν της ζωής του.
Από τη μικρή του ακόμη ηλικία ο Άγιος αισθάνθηκε μέσα του μεγάλη φλόγα αγάπης προς τον Κύριο Ιησού Χριστό. Λίγα χρόνια αργότερα θα κληθεί από τον Νυμφίο Χριστό να βαδίσει τον δρόμο της μοναχικής πολιτείας. Έτσι με την ευχή της ευσεβούς μητέρας του Αγάθης σε ηλικία 17 ετών θα απαρνηθεί τα εγκόσμια καί θα εισέλθει ως δόκιμος — για 8 χρόνια — Μοναχός στη μονή του Σάρωφ της επαρχίας Ταμπώφ. Με πολλή χαρά αναδέχεται εκεί τα δυσκολότερα διακονήματα. Γίνεται πρότυπο για τους άλλους συμμοναστές του. Νηστεύει αυστηρά, ώστε να δαμάζει τις νεανικές ορμές του παλαιού εαυτού του. Αγρυπνεί και προσεύχεται θεοφιλώς. ῞Ομως σε λίγο καιρό πάλι θα ασθενήσει, και μάλιστα βαριά. Πιο πάνω από τα φάρμακα εμπιστεύεται τη ζωή του στον μεγάλο Ιατρό των ψυχών και των σωμάτων, τον Ιησού Χριστό. Με ισχυρή πίστη προσέρχεται στη θεία Κοινωνία και θεραπεύεται τελείως. Παρούσα είναι και πάλι στην ώρα της δοκιμασίας του η ῾Υπεραγία Θεοτόκος που του λέει σε όραμα: «Αυτός εδώ (εννοούσε τον ίδιο) είναι από το δικό μας γένος».
Έφθασε όμως και η ώρα να καρεί Μοναχός. Από τώρα θα φέρει επάξια το όνομα Σεραφείμ, που σημαίνει «όλος φλόγα, πυρφόρος». Αυτά τα Σεραφείμ, «τα έμπυρα στόματα», τις άυλες αυτές ουράνιες δυνάμεις του Τρισαγίου Θεού, βιάζεται να μιμηθεί σε καθαρότητα, σε προσευχή, σε διακονία αγάπης… Λίγο αργότερα χειροτονείται διάκονος… Συμμετέχει στη θεία Λειτουργία με άκρα ευλάβεια. Για κάθε θεία Λειτουργία προετοιμάζεται αυστηρά μέρες πρίν με ολονύκτιες προσευχές… Ο Κύριος τον αμείβει γι᾿ αυτήν την αγάπη του. Τον επισκέπτεται με κατανυκτικούς γλυκασμούς στην ψυχή του, με πλούσια εσωτερική ειρήνη, με οράσεις θείες και ουράνιες αποκαλύψεις. ῞Ολα αυτά τα δέχεται ταπεινά. Και με συναίσθηση της αμαρτωλότητός του ομολογεί προς όλους τήν αθλιότητά του.
Σύντομα λαμβάνει και τον δεύτερο βαθμό της ιερωσύνης. Γίνεται ιερεύς. Τώρα θέλγεται περισσότερο από την ερημία του δάσους. ᾿Εκεί θα παραμείνει μέσα σε ξύλινη καλύβα. Θα καλλιεργεί μικρό περιβολάκι. Θα ονομάσει τον μικρό αυτό λόφο «ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ». Και κάθε Κυριακή και τις ημέρες των εορτών θα έρχεται στη Μονή για να συμμετέχει στή λατρεία τού Θεού καί νά μεταλαμβάνει τά Άχραντα Μυστήρια. Καί πάλι θά επιστρέφει μέ χαρά στήν ερημία του. ᾿Εκεί εντρυφά μέ πολύ πόθο στίς θεόπνευστες σελίδες τής Αγίας Γραφής. Τό προσωπικό του χοντρό άγιο Ευαγγέλιο τό «κουβαλούσε» πάντοτε μαζί του στήν πλάτη αισθανόμενος ότι βαστάζει «τά βάρη τού Χριστού».
῾Η ζωή τού Κυρίου Ιησού Χριστού τόν είχε θέλξει βαθιά. Ζούσε πάντα μαζί Του. Ήθελε νοερά νά βαδίζει στούς δικούς του Αγίους Τόπους. Γι᾿ αυτό στήν ευρύτερη περιοχή τού δάσους σέ συγκεκριμένους γύρω τόπους έδωσε ονόματα όπως Βηθλεέμ, Ιορδάνης, Θαβώρ, Γολγοθάς κτλ. Καί στόν αντίστοιχο τόπο μελετούσε τίς ανάλογες περικοπές από τή ζωή τού Κυρίου. Καί παρέμενε εκεί επί ώρες στοχαζόμενος καί εμβαθύνοντας μέ συγκίνηση στά θεία γεγονότα.
Τελούσε μόνος τίς ιερές Ακολουθίες. Λέγεται ότι έκανε κάθε μέρα χίλιες μετάνοιες. Τρεφόταν μέ λιτό φαγητό «από τά κηπευτικά τού περιβολιού του». ῾Η οσιότητά του είχε ημερέψει τήν άγρια φύση. Έτρεφε καί μία ήσυχη αρκούδα τού δάσους πού τόν υπηρετούσε.
Αλλά οι μεγάλοι του ασκητικοί αγώνες, πού είχαν ως σκοπό τόν εξαγνισμό του καί τήν ομοίωσή του μέ τόν Θεό, κίνησαν τόν φθόνο τού πονηρού διαβόλου, ο οποίος μέ ταραχώδη όνειρα, ποικίλους αγρίους θορύβους καί ενοχλητικούς λογισμούς προσπάθησε νά τόν αποσπάσει από τόν ιερό σκοπό του. Ο όσιος Σεραφείμ νικούσε μέ όπλο τόν Τίμιο Σταυρό καί τίς ολονύκτιες προσευχές του, οι οποίες εκείνη τήν περίοδο εγίνοντο συνεχώς επί 1000 ημέρες. Καί αυτός όρθιος ή άλλοτε γονατιστός επάνω σέ ένα βράχο επικαλούνταν τόν Κύριο μέ τόν τελωνικό στεναγμό «ο Θεός, ιλάσθητί μοι τώ αμαρτωλώ».
Ο Άγιος ακόμη δέχθηκε τότε πειρασμό καί από επίθεση τριών ληστών, οι οποίοι επειδή δέν βρήκαν στήν καλύβα του τούς ελπιζομένους θησαυρούς, τόν έδειραν σκληρά μέ ρόπαλα, τόν κτύπησαν μέ ανάστροφο τσεκούρι καί τόν άφησαν στό τέλος αιμόφυρτο καί μισοπεθαμένο!… ῾Η Παναγία μας όμως τόν βοήθησε καί πάλι θαυματουργικά μέ νέα της επέμβαση. ῞Ομως από τότε ο ῞Οσιος θά μείνει γιά πάντα ο κυρτωμένος γέροντας ασκητής καί θά κρατεί ισόβια ένα ραβδί στό χέρι.
Οι ασκητικοί αγώνες του θά συνεχισθούν ακόμη λίγα χρόνια μέ αγία σιωπή καί υπομονή… ῞Οποιον συναντούσε στό δάσος «τού έκανε ταπεινά εδαφιαία υπόκλιση». Καί συνέχιζε τό δρόμο του προσευχόμενος «υπέρ όλου τού κόσμου».
Δέν θά παραμείνει όμως ακόμη γιά πολύ στήν αγαπημένη ερημία του. Ο Θεός θά καλέσει τόν Άγιό του καί πάλι στήν ιερά Μονή του.
Επιστρέφοντας ο όσιος από τήν ερημία στήν ιερά Μονή διαμένει σέ ένα στενό κελλάκι. Γιά πόρτα είχε τοποθετήσει όρθιο ένα φέρετρο, τό δικό του. Γιά στρώμα του είχε ένα τσουβάλι από πέτρες καί γιά κάθισμα έναν κορμό δένδρου. Καί πάντα έκαιγε ένα ακοίμητο καντήλι μπροστά στήν αγαπημένη του εικόνα τής Παναγίας τής Γλυκοφιλούσης ή «Τής πάντων χαράς», όπως τού άρεσε νά ονομάζει τήν ῾Υπεραγία Θεοτόκο. ῾Η ψυχή τού οσίου Σεραφείμ ήταν πλημμυρισμένη από τούς καρπούς τού Αγίου Πνεύματος, είχε μέσα της πλούτο αρετών καί θείας Χάριτος. Τό πρόσωπό του ήταν καί αυτό πάντα φωτεινό καί πρόσχαρο… Είχε φθάσει πλέον η ώρα νά αναδειχθεί καί «στάρετς», δηλαδή φωτισμένη μορφή! Μεγάλος διδάσκαλος καί καθοδηγός τής Ρωσίας, σύγχρονος Απόστολος Χριστού… ῾Η Παναγία μας ήταν αυτή πού τού άνοιξε καί πάλι τόν νέο δρόμο αυτής τής διακονίας.
Από τώρα ο όσιος στάρετς Σεραφείμ τού Σάρωφ γίνεται ο πολύτιμος καθοδηγός τού κόσμου όλου. Καί τών μοναχών καί τών λαϊκών. Τούς μοναχούς τούς συμβούλευε νά αγαπούν τήν άσκηση, νά έχουν ζήλο καί προθυμία, νά ζούν μέ ακρίβεια τό αγγελικό ήθος τού μοναχικού βίου. Έλεγε στίς μοναχές τής ιεράς Μονής τού Ντιβέγιεβο· «Νά έχετε πάντα τά χέρια στό εργόχειρο καί τά χείλη στήν προσευχή». Αλλά καί πρός τόν πονεμένο λαό τής Ρωσίας ήταν πάντα ανοικτός γιά βοήθεια. Είχε πάντα τήν πόρτα τού κελλιού του ανοικτή. ῾Υποδεχόταν όλους πάντα μέ τή φράση «Χαρά μου, Χριστός Ανέστη». Ιδιαίτερα στοργικός ήταν πρός όσους ήσαν βαριά πληγωμένοι από τήν αμαρτία.
Μέ τόν χαριτωμένο καί στοργικό λόγο του καί μέ τήν πηγαία καί ειλικρινή αγάπη του έκαμπτε καί τούς πλέον σκληρούς ανθρώπους. Τούς άλλαζε τίς προοπτικές. Μεταμόρφωνε τίς ψυχές τους. Καί τούς οδηγούσε μέ τή μετάνοια στόν Χριστό. Μέ τό διορατικό του χάρισμα μπορούσε νά απαντά σέ προβλήματα τών ανθρώπων πού έγραφαν σέ επιστολές, χωρίς νά τίς ανοίξει. Παραδομένος στή Χάρη τού Θεού ο Άγιος καί φωτισμένος πλούσια από τό Πανάγιο Πνεύμα καθοδηγούσε μέ σταθερότητα, χωρίς νά έχει εσωτερικές αμφιβολίες γιά τίς συμβουλές πού έδινε. Σέ άλλους ήταν επιεικής, σέ άλλους αυστηρός, σέ άλλους συγκαταβατικός ή σιωπηλός. Όλοι έφευγαν συγκλονισμένοι. Ήξεραν πώς υπάρχει δίπλα τους ένας Άγιος πού τούς υπεραγαπά, πού φροντίζει γιά τή σωτηρία τους, πού προσεύχεται μέ χιλιάδες μνημονεύματα «ζώντων καί κεκοιμημένων». Γιά κάθε ένα από αυτούς άναβε καί ένα κερί στό κελλί του. Καί ήταν εκεί μέσα όλα πάντοτε φωτισμένα. Ο όσιος επίσης είχε χαριτωθεί από τόν Θεό καί μέ τό χάρισμα τής θαυματουργίας. Πολλοί ασθενείς μέ τήν δύναμη τής θερμής προσευχής του θεραπεύονταν. Γνωστή είναι η ιαματική χάρη τής «πηγής τού πατρός Σεραφείμ».
Συνηθισμένη συμβουλή τού οσίου γέροντος ήταν: «Χαρά μου, απόκτησε πνεύμα ειρήνης, καί τότε χιλιάδες ψυχές θά σωθούν κοντά σου». Μνημειώδης ακόμη παρέμεινε καί ο διάλογος πού είχε μέ έναν πλούσιο γαιοκτήμονα, τόν Μοτοβίλωφ. Μεταξύ τών άλλων στήν ερώτηση τού Μοτοβίλωφ «Ποίος είναι ο σκοπός τής πνευματικής ζωής;» ο άγιος απάντησε· «῾Η απόκτηση τού Αγίου Πνεύματος πού λαμβάνουμε μέ τά αγαθά έργα πού μάς συνιστά η ᾿Εκκλησία καί προπαντός μέ τήν προσευχή». Καί τότε αξιώθηκε από τόν Θεό ο Μοτοβίλωφ νά δεί τόν όσιο Σεραφείμ μέσα στήν παρουσία τού Αγίου Πνεύματος ολοφώτεινο καί ολόλαμπρο. Καί νά αισθανθεί, παρόλο πού ήταν όλα γύρω χιονισμένα, «μιά θέρμη καί μιά ευωδία πού δέν είχε ξανανιώσει ποτέ», καθώς επίσης καί «μιά άφατη χαρά καί μιά ειρήνη καί γαλήνη» πού δέν μπορούσε νά εκφράσει μέ λόγια. ῏Ηταν όλα αυτά μιά μοναδική «αισθητή εμπειρία», πού στερέωσε τόν Μοτοβίλωφ στήν πνευματική ζωή.
Αξίζει νά σημειωθεί ακόμη ότι ο όσιος Σεραφείμ προφήτευσε μέ πόνο ψυχής τήν επερχομένη λαίλαπα τού αθεϊσμού, πού θά έπληττε γιά εβδομήντα χρόνια τήν Ρωσική ᾿Εκκλησία.
Έφθασε όμως καί η πολυπόθητη γι᾿ αυτόν ώρα τής αναχωρήσεώς του από τόν κόσμο. Είχε λάβει μάλιστα καί πληροφορία γιά τό γεγονός αυτό από τήν Παναγία μας. Καί περίμενε μέ χαρά… Αφού κοινώνησε τά Άχραντα Μυστήρια καί προσκύνησε τίς άγιες εικόνες, ευλόγησε τούς αδελφούς τής Μονής του λέγοντας: «Φροντίστε γιά τήν σωτηρία σας. Αγρυπνείτε! Σάς ετοιμάζονται στέφανοι». Καί εκοιμήθη σέ ηλικία 70 ετών γονατιστός ψέλνοντας ύμνους τού Πάσχα, όπως τού άρεσαν πάντοτε. ῏Ηταν τότε 1η Ιανουαρίου τού έτους 1833(*).
Στίς 19 Ιουλίου τού 1903 ανεκηρύχθη επίσημα Άγιος παρουσία τών εκκλησιαστικών καί πολιτικών αρχόντων τής Ρωσίας καί μυριάδων κόσμου πού κατέφθασε νά τιμήσει τόν όσιο Πατέρα του. Τίς ημέρες μάλιστα εκείνες έγιναν πολλά θαύματα τού Αγίου σέ ασθενείς… Δυστυχώς όμως τά χαριτόβρυτα ιερά του Λείψανα κατά τήν περίοδο τού αθεϊσμού (από τό 1926) κλάπηκαν. ῾Η αγάπη όμως τού Θεού τά φανέρωσε. Τό 1991 βρέθηκαν εγκαταλελειμμένα στίς αποθήκες τού Μουσείου Αθεΐας στήν Αγία Πετρούπολη. Ανεκλάλητη ήταν τότε η χαρά όλου τού μαρτυρικού ρωσικού λαού. Μέσα σέ ένα κλίμα παλλαϊκής συγκινήσεως καί πανηγυρικών εορτασμών, αφού τά λιτάνευσαν μέσα από μεγάλες πόλεις τής Ρωσίας, τά εναπέθεσαν μέ ευλάβεια στήν ιερά γυναικεία Μονή τού Ντιβέγιεβο, πού ο ίδιος είχε ιδρύσει κοντά στήν περιοχή Σάρωφ.
Ο όσιος Σεραφείμ τού Σάρωφ μέ τή ζωή του μάς απέδειξε πώς κάθε άνθρωπο, σ᾿ όποια εποχή καί άν γεννηθεί καί οπουδήποτε κι άν ζεί, άν αγαπήσει τόν Θεό αληθινά, ο Θεός τόν πλημμυρίζει μέ τήν παρουσία τού Αγίου Πνεύματος. Καί τού δίνει τά πανάκριβα δώρα του τής δικής του χαράς καί ειρήνης. Γίνεται τότε ο άνθρωπος αυτός πρότυπο γιά τούς συνανθρώπους τής εποχής του, αλλά καί στήριγμα γιά τίς μετέπειτα γενεές. Αποκτά φήμη παγκόσμια, καί δόξα καί τιμή.
Άς παρακαλούμε τόν Θεό νά αναδεικνύει καί σήμερα μέσα στήν παγωμένη εποχή μας αγίους ολοφώτεινους σάν τόν όσιο Σεραφείμ τού Σάρωφ! Τούς έχουμε απόλυτη ανάγκη!
Από τό περιοδικό «Ο ΣΩΤΗΡ»
