Πολλούς σοφούς γνώρισε ο κόσμος σε παλιότερες εποχές και στα νεότερα χρόνια. Θαύμασε τη σοφία τους· θαμπώθηκε από τις γνώσεις τους· τους εγκωμίασε με τα ωραιότερα εγκώμια. Πόσο όμως κράτησε ο θαυμασμός; Συνήθως πολύ λίγο. Τόσο, όσο και η ζωή τους. Ήλθε ο θάνατος και μαζί με την εξαφάνιση του σώματος λησμονήθηκε και η αξία τους. Ζουν στη θύμηση λίγων μόνο ανθρώπων, ανθρώπων των γραμμάτων, ή στα βιβλία των βιβλιοθηκών. Πόσο διαφορετικά όμως είναι τα πράγματα για τούς Αγίους! Αυτοί εἰς τόν αἰῶνα ζῶσι. Όσα χρόνια κι αν περάσουν, αφού φύγουν από τον κόσμο αυτό, ζουν στις καρδιές εκατομμυρίων πιστών, οι οποίοι τους θαυμάζουν και τους τιμούν. Όπως η αγία Αικατερίνη.

Το όνομα της είναι ευρύτατα γνωστό σέ όλο τον χριστιανικό κόσμο. Και ναοί πολλοί έχουν ανεγερθεί προς τιμή της. Και εκατομμύρια πιστών την τιμούν και την εγκωμιάζουν. Τι την έκανε τόσο ονομαστή; Η πίστη της, η παρρησία της, η τελεία αφιέρωσή της στον Θεό. Ας δούμε τίς αρετές της αυτές στη ζωή της.

Από τη μεγάλη και ιστορική πόλη της Αλεξάνδρειας καταγόταν η Αικατερίνη. Σ’ αυτή έζησαν και διέπρεψαν οι μεγάλοι φωστήρες και διδάσκαλοι της Εκκλησίας και της οικουμένης τα στηρίγματα, ο Μέγας Αθανάσιος, ο στύλος αυτός της Ορθοδοξίας, ο Μέγας Αντώνιος, ο πρύτανης των μοναχών, ο άγιος Κύριλλος και τόσοι άλλοι. Έζησε κατά τον 4ο αι. μ.Χ. Ποια ήταν η κατάσταση τής Εκκλησίας τότε; Η Εκκλησία ακόμη διωκόταν. Τα μαρτυρικά αίματα δεν είχαν σταματήσει να χύνονται. Οι διωγμοί δεν είχαν τελειώσει. Τα εκλεκτά παιδιά της πρόσφεραν τόσο πρόθυμα τη ζωή τους για χάρη του Χρίστου. Χρόνια μεγάλα και ονομαστά. Χρόνια ηρωισμού και θυσίας. Την ευγενή και ευαίσθητη καρδία τής απαλής και γεμάτης ευγένεια κόρης, της Αικατερίνης, την είχε φωτίσει πλούσια το φως της πίστεως. Την είχε αιχμαλωτίσει ο  Χριστός. Το καλλιεργημένο από την πλούσιά της μόρφωση πνεύμα της, η κατακάθαρη σκέψη της δεν ήταν δυνατόν παρά να κατανοήσουν ότι ο Χριστός είναι ο μοναδικός Θεός και λυτρωτής και ότι αξίζει να ζει κανείς μ’ Αυτόν και γι’ Αυτόν με όλες του τις δυνάμεις. Και η Αικατερίνη ζει την αγία πίστη του Εσταυρωμένου λυτρωτή.

Δεν τη θαμπώνουν οι πολλές της γνώσεις. Δεν την κάνει υπερήφανη η ευγενική καταγωγή της. Δεν την ξιπάζει η ωραιότητά της, με την οποία την είχε προικίσει ο Θεός. Όλα αυτά τα θεωρεί μικρά και ανάξια λόγου μπροστά στον πολύτιμο μαργαρίτη, τον Χριστό, για χάρη του οποίου είναι έτοιμη και αποφασισμένη να θυσιάσει τα πάντα. Καμία έλξη δεν της δημιουργεί η κοσμική ζωή με τις πολλές εκδηλώσεις της στην πολυάνθρωπη Αλεξάνδρεια· κανένα εγωισμό η πολύ μεγάλη της μόρφωση, η οποία την είχε αναδείξει μια από τις πιο μορφωμένες γυναίκες της αιγυπτιακής πρωτεύουσας. Όλα για τον Χριστό, είναι το σύνθημά της. Δωρεά μεγάλη για τον πιστό όχι μόνο το να πιστεύει στον Χριστό, αλλά και να πάσχει γι’ αυτόν. Και τη δωρεά αυτή της την χάρισε ο Χριστός.

Αυτοκράτωρ της Ρώμης τότε ήταν ο γνωστός για τη σκληρότητά του Μαξιμιανός. Τρέφοντας άσβεστο μίσος εναντίον των Χριστιανών εξαπέλυσε φοβερό διωγμό εναντίον τους. Τα όργανά του στα διάφορα διαμερίσματα της αυτοκρατορίας συνελάμβαναν τους Χριστιανούς, τους φυλάκιζαν και θανάτωναν πολλούς. Το διάταγμα του αυτοκράτορος εφαρμόζεται και στην Αλεξάνδρεια. Ο έπαρχος, σκληρός και ανάλγητος κι εκείνος, διατάσσει και συλλαμβάνονται πάρα πολλοί Χριστιανοί και υποβάλλονται σε αυστηρή ανάκριση αδιακρίτως φύλου και ηλικίας: άνδρες, γυναίκες, παιδιά. Σκηνές απερίγραπτου μεγαλείου εκτυλίσσονται. Η σταθερότητα και η ομολογία των Χριστιανών γράφει ωραίες και ένδοξες σελίδες για την Εκκλησία τής Αλεξάνδρειας. Νικά η πίστη. Νικιέται η απιστία. Θριαμβεύει ο Χριστός. Ο θάνατος και το αίμα των Χριστιανών ποτίζουν το αθάνατο δένδρο της πίστεως.

Ανάμεσα στους συλληφθέντες και η νεαρή παρθένος, η Αικατερίνη. Ατρόμητη στέκεται ενώπιον του έπαρχου. Αστράφτει το πρόσωπό της από χαρά, διότι θα ομολογήσει με θάρρος τον Χριστό και την αλήθειά Του. Η σειρά της φθάνει. Έκπληκτος μένει ο έπαρχος από τη σταθερότητά της και την ομολογία της. Της ζητά να αρνηθεί τον Χριστό κι εκείνη πλέκει το ωραιότερο εγκώμιο για εκείνον, που έγινε ο αιώνιος Σωτήρ και λυτρωτής των ανθρώπων και ο αιώνιος κυρίαρχος και κατακτητής των ψυχών των αληθινών Χριστιανών. Ο έπαρχος παρακολουθεί εμβρόντητος την ομολογία της, αλλά και τη ρητορική της δεινότητα και τα ακλόνητα επιχειρήματά της. Έχει όμως την πεποίθηση ότι θα νικήσει. Ο ανδρικός εγωισμός του πληγώθηκε θανάσιμα από τη δύναμη μιας άοπλης και ανυπεράσπιστης κόρης. Αλλά δεν πρόκειται να υποχωρήσει. Εφαρμόζει σχέδιο, πού έχει τέλεια βεβαιότητα ότι θα πετύχει. Η τολμηρή κόρη θα νικηθεί, θα ντροπιασθεί, θα υποχωρήσει.

Ποιο είναι το σχέδιό του; Να συγκεντρωθούν όλοι οι σοφοί τής Αλεξάνδρειας και να συζητήσουν με την Αικατερίνη και να την αποδείξουν ανίσχυρη να υποστηρίξει τις τόσο ακατανόητες γι’ αυτόν θεωρίες της. Μ’ αυτήν την πεποίθηση περιμένει το αποτέλεσμα, το αποτέλεσμα τής μάχης, στην οποία θα συγκρούονταν ο Χριστιανισμός, πού εκπροσωπούνταν από μία νεαρότατη παρθένο, και η ειδωλολατρία στο πρόσωπο των σοφών και ξακουσμένων οπαδών της. Η μάχη αρχίζει. Είναι δημοσία η συζήτηση. Κόσμος πολύς παρακολουθεί. Ενδιαφέρον μέγιστο. Η συζήτηση προχωρεί. Η Αικατερίνη ανατρέπει με θαυμάσια λογικά επιχειρήματα μια προς μια τις σαθρές θέσεις των σοφών της Αλεξανδρείας και κτίζει το λαμπρό και υπέροχο οικοδόμημα της πίστεως μπροστά στα γεμάτα απορία πλήθη. Δεν μιλάει μόνο η σοφή νέα, μιλάει η γεμάτη πίστη Χριστιανή. Και τα επιχειρήματά της, φωτισμένα από τη δύναμη τής πίστεως και τη χάρη τού Πνεύματος, έχουν κάτι το οποίο πείθει, συγκλονίζει, δημιουργεί στους σοφούς την πεποίθηση της πτώχειας και της πνευματικής τους γυμνότητος. Και είναι τόσο αποδεικτικά και ισχυρά τα επιχειρήματά της, ώστε πολλοί από τούς σοφούς εκείνους όχι απλώς ομολογούν ότι νικήθηκαν, αλλά και ότι ασπάζονται την πίστη της αγίας, έστω κι αν αυτό τούς στοιχίσει τη ζωή τους. Νίκη περιφανής του Σταυρού. Τρόπαιο μεγάλο του Χριστιανισμού. Θαυμάσια κατάκτηση του Χριστού. Και της πίστεως εξαίρετο κατόρθωμα.

Αλλά η απιστία, όταν δεν κατορθώσει να επιβληθεί με τη λογική και την πειθώ, προσφεύγει σέ αλλά μέσα, πού δείχνουν ακριβώς την αδυναμία της. Προσφεύγει στη βία και το μαρτύριο. Αυτό έγινε και τώρα. Ο έπαρχος, αντί να αναγνωρίσει τη νίκη της Αικατερίνης, έπειτα από υποσχέσεις και απειλές, οι οποίες δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα, την ρίχνει στις φυλακές. Το σώμα της το έχουν τραυματίσει με μαστίγια, με τα οποία αλύπητα την κτύπησαν. Πονάει, υποφέρει, υφίσταται αργό μαρτύριο. Ωστόσο μένει σταθερή και ακλόνητη στην πίστη της. Έχει τέλεια εμπιστοσύνη στον Κύριο, στον οποίο έχει παραδώσει τελείως τον εαυτό της. Ο έπαρχος, βλέποντας την σταθερότητά της, διατάζει τον δήμιο να την αποκεφαλίσει. Η διαταγή εκτελείται και ενώ το νεανικό αίμα χύνεται, η αγία ψυχή της παραλαμβάνεται από τον Κύριο στους ουρανούς. Το άγιο λείψανό της κατά την παράδοση τής Εκκλησίας μας παραλαμβάνεται από αγγέλους και αποτίθεται σε μια κορυφή του θεοβαδίστου όρους Σινά. Εκεί παρέμενε επί  αιώνες ανέπαφο. Όταν αργότερα ο Ιουστινιανός ίδρυσε την ονομαστή μονή της αγίας Αικατερίνης, παραλήφθηκε και μετεφέρθηκε εκεί, για να αποτελεί κειμήλιο ανεκτίμητο και θησαυρό αδαπάνητο όχι μόνο για την ιστορική μονή, αλλά και για ολόκληρη την Ορθοδοξία. Τι τιμή για τον άνθρωπο και μάλιστα για τον νέο να δώσει τον εαυτό του για τη δόξα τού Θεού! Υπάρχει καλύτερη διάθεση των νεανικών δυνάμεων;

Από το βιβλίο «Από τή Ζωή τών Αγίων» του Αρχιμ. Γεωργίου Δημοπούλου