Ένας από τους τέσσερις ιερούς Ευαγγελιστές, ο δεύτερος στη σειρά των Ευαγγελίων, είναι ο Μάρκος. Ιδιαίτερη χάρη και τιμή του δόθηκε από τον Θεό να συγγράψει τα γεγονότα της επίγειας ζωής του Κυρίου μας, τη διδασκαλία του, τα θαύματά του, τα Πάθη του και την Ανάστασή του, μολονότι δεν ανήκε στον κύκλο των δώδεκα μαθητών του. Αναδείχθηκε έτσι προσωπικότητα εξαίρετη μέσα στην Εκκλησία του Χριστού. Ποιός όμως ήταν ο ευαγγελιστής Μάρκος;
Δεν έχουμε πολλά στοιχεία για να γνωρίσουμε λεπτομερώς τη ζωή του ένδοξου Ευαγγελιστού. Γνωρίζουμε μόνο, ότι ήταν γιός της Μαρίας, γυναικός πολύ γνωστής στον Κύριο και τους Αποστόλους και τον κύκλο των προσώπων που ακολουθούσαν τον Ιησού. Η Μαρία ήταν αδελφή του ονομαστού γιά την αγάπη και φροντίδα προς τους πάσχοντες και θλιβομένους, του αποστόλου Βαρνάβα, του οποίου το όνομα σημαίνει υιός παρακλήσεως. Φωτισμένη ψυχή η Μαρία, ακολούθησε από νωρίς τον Κύριο και αποτέλεσε μέλος της ονομαστής συντροφιάς των Μυροφόρων γυναικών, και την εκτιμουσε πολύ ο Κύριος. Γυναίκα μάλλον εύπορη η Μαρία, διέθετε σπίτι ευρύχωρο στα Ιεροσόλυμα, στο οποίο ασφαλώς πολλές διδασκαλίες του Κυρίου θα έγιναν. Εκεί, στην οικία της Μαρίας, τέλεσε ο Ιησούς και τον Μυστικό Δείπνο, αφού ο οικοδεσπότης ευχαρίστως το παραχώρησε.
Σ’ένα τέτοιο ευσεβές περιβάλλον αφού βρέθηκε ο Μάρκος, δεν είναι ανεξήγητο πώς ποτίσθηκε από τα νάματα της ευσέβειας και πώς αναδείχθηκε άνθρωπος τόσο πολλής εμπιστοσύνης εκ μέρους του κύκλου, ο οποίος ακολουθούσε τον Διδάσκαλο.
Δέν έχουμε άλλες μαρτυρίες για τον Ευαγγελιστή κατά την περίοδο πρό του Πάθους και της Αναστάσεως του Κυρίου. Αυτό μόνο ακόμη γνωρίζουμε, ότι δηλαδή ήταν γνωστός και με ένα δεύτερο όνομα, το όνομα Ιωάννης. Διότι επικρατούσε την εποχή εκείνη η συνήθεια να παίρνουν οι Εβραίοι νέοι και ένα όνομα ρωμαϊκό. Έτσι Ιωάννης ήταν το εβραϊκό όνομα του Ευαγγελιστού, το οποίο του δόθηκε την ημέρα της περιτομής, και Μάρκος το ρωμαϊκό του όνομα. Και με το όνομα αυτό έμεινε γνωστός στο πλήρωμα της Εκκλησίας. Αυτές είναι οι ελάχιστες πληροφορίες που έχουμε για τον Ιερό Ευαγγελιστή κατά την περίοδο μέχρι τα Πάθη και την Ανάσταση του Κυρίου. Είναι μάλλον φυσικό να παραδεχθούμε, ότι ο Μάρκος πίστευσε στον Κύριο πριν από τον θάνατό του, και την πίστη του αυτή, όπως και των λοιπών Αποστόλων, την ενίσχυσε το γεγονός της τριημέρου εκ νεκρών Ανάστασής Του.
Μετά την Ανάσταση του Κυρίου και τον διασκορπισμό των Αποστόλων από τα Ιεροσόλυμα, βρίσκουμε τον Μάρκο μαζί με τον απόστολο Παύλο και τον θείο του Βαρνάβα στην Αντιόχεια. Έφθασαν εκεί οι δύο Απόστολοι επιστρέφοντας από τα Ιεροσόλυμα, όπου μετέφεραν τις εισφορές των Χριστιανών της Αντιοχείας στους στερούμενους αδελφούς. Μαζί τους συμπαραλαμβάνουν και τον Ιωάννη πού ονομαζόταν και Μάρκος (Πράξ. ιβ΄ 25). Ετοιμάζονται οι δύο Απόστολοι για μακρινή περιοδεία στην Κύπρο. Τους ακολουθεί και ο Μάρκος, τον οποίο ο Ιερός συγγραφεύς των Πράξεων ονομάζει υπηρέτη. Είχαν, λέει, και «Ιωάννην υπηρέτην» (Πράξ. ιγ΄ 5). δεν γνωρίζουμε τί ακριβώς υπονοείται με τον χαρακτηρισμό αυτό. Το πιθανότερο μάλλον που σημαίνει ο χαρακτηρισμός είναι, όχι αυτόν που προσφέρει υλικές εξυπηρετήσεις στους Αποστόλους, αλλά αυτόν πού τους βοηθά στο έργο της διαδόσεως του Ευαγγελίου και συμπληρώνει το δικό τους έργο.
Μετά την επιστροφή τους από την περιοδεία της Κύπρου ετοιμάζονται για άλλη μακρινή και επίπονη περιοδεία στις χώρες γύρω από το όρος Ταύρος. Ο Μάρκος όμως, είτε διότι κουράσθηκε και δείλιασε από τους κόπους και τις ταλαιπωρίες πού τον ανέμεναν κατά τη νέα αυτή εξόρμηση, είτε διότι διατηρούσε επιφυλάξεις για τη στάση του Παύλου σχετικά με την μη τήρηση των Ιουδαϊκών εθίμων εκ μέρους αυτών πού πίστευσαν στον Χριστό, δεν θέλησε να τους ακολουθήσει. Αλλά αποχωρίσθηκε από αυτούς και επέστρεψε πιθανώς στα Ιεροσόλυμα. Αλλά με αφορμή το γεγονός αυτό και οι δυό Απόστολοι ήλθαν σέ κάποια αντίθεση μεταξύ τους, η οποία έγινε αιτία να χωρισθούν προσωρινά· και ο Βαρνάβας μαζί με τον Μάρκο να περιοδεύσουν πάλι στην Κύπρο, ενώ ο Παύλος μαζί με τον Σίλα να επισκεφθούν τις Εκκλησίες της Συρίας και της Κιλικίας, για να στηρίξουν τους πιστούς στην αλήθεια του Ευαγγελίου. Η Αποστολική Σύνοδος στα Ιεροσόλυμα τακτοποίησε τα ζητήματα σχετικά με τις υποχρεώσεις των εθνικών που πίστευαν στον Χριστό και οι δυο Απόστολοι με θαυμαστή σύμπνοια και με θείο φωτισμό εξέθεσαν ενώπιον του πλήθους όσα ἐποίησεν ὁ Θεὸς σημεῖα καὶ τέρατα ἐν τοῖς ἔθνεσι δι’ αὐτών (Πράξ. ιε΄ 14). Αλλά άξιο ιδιαίτερης προσοχής είναι αυτό: Όταν ο Παύλος βρισκόταν στη Ρώμη κατά τη δεύτερη φυλάκισή του, ζήτησε από τον μαθητή του Τιμόθεο να τον επισκεφθεί και του λέει: «Μᾶρκον ἀναλαβὼν ἄγε μετά σεαυτοῦ· ἔστι γάρ μοι εὔχρηστος εἰς διακονίαν» (Β΄ Τιμ. δ΄ 11), δηλαδή «Πάρε τον Μάρκο και φέρ᾽ τον μαζί σου. Διότι μου είναι χρήσιμος για να με διακονεί και να με βοηθάει». Τί να θαυμάσει κανείς περισσότερο; Του Παύλου την ομολογία ή του Μάρκου την σταθερή πρόοδο, η οποία έκανε τον μέγα Απόστολο να τον χαρακτηρίζει με τις τιμητικές αυτές λέξεις; Ασφαλώς και τα δύο είναι άξια προσοχής. Παιδαγωγεί ο Παύλος τον Μάρκο, για να γίνει ακόμη περισσότερο κατάλληλος για την υψηλή αποστολή, αλλά και ο Μάρκος δείχνει βαθειά ταπείνωση και αποδεικνύεται «εὔχρηστος εἰς διακονίαν». και το εύχρηστον αυτό στην αγία και υψηλή διακονία θα το παρουσίασει ακόμη περισσότερο στη μετέπειτα ζωή του.
Δεν γνωρίζουμε, αν έπειτα από την πρόσκληση του Αποστόλου των εθνών να μεταβεί ο Μάρκος στην Ρώμη για να τον συνάντησει, ο τελευταίος αυτός έσπευσε να βρεθεί κοντά στον φυλακισμένο ηρωικό αγωνιστή που βρισκόταν προς το τέλος της ζωής του. Ούτε ακόμη αν, όταν πήγε εκεί, βρήκε εν ζωή τον Απόστολο. Υπάρχουν όμως σοβαρές ιστορικές μαρτυρίες, σύμφωνα με τις οποίες ο Μάρκος βρισκόταν στη Ρώμη μαζί με τον άλλο στύλο της Εκκλησίας, τον απόστολο Πέτρο. Αυτός, γράφοντας από τη Ρώμη την πρώτη Καθολική επιστολή του πρός τις Εκκλησίες, στέλνει ασπασμό στους Χριστιανούς των Εκκλησιών αυτών και από τον Μάρκο. Και το σπουδαίο είναι ότι τον Μάρκο τον αποκαλεί υιό του. «Ἀσπάζεται ὑμᾶς», γράφει,… «Μᾶρκος ὁ υἱός μου» (Α΄ Πέτρ. ε΄ 13). Πολύ χαρακτηριστικός ο τίτλος αυτός, με τον οποίο εκδηλώνεται όχι μόνο η πολλή αγάπη, με την οποία περιέβαλλε ο Πέτρος τον Μάρκο, αλλά ο πρόθυμος συνεργός του αναγνωρίζεται και κατά πνεύμα υιός του.
Δεν είναι όμως μόνο ο πνευματικός υιός του Πέτρου ο Μάρκος, είναι και ερμηνευτής του σύμφωνα με αρχαιότατη ιστορική μαρτυρία. Και η λέξη αυτή σημαίνει, ότι ο Μάρκος, που αξιώθηκε από τον Θεό να συγγράψει το ιερό Ευαγγέλιο που φέρει το όνομά του, περιέλαβε σ’ αυτό τις σύντομες διδασκαλίες και τα θαύματα του Κυρίου που άκουσε από το στόμα του Πέτρου, ώστε, όπως ορθώς παρατηρείται, το «κατά Μάρκον» ιερό Ευαγγέλιο είναι του Πέτρου το Ευαγγέλιο, αφού από εκείνον ο Μάρκος άκουσε τις πληροφορίες για τον Κύριο, τις οποίες και κατέγραψε.
Τί απέγινε ο άγιος Ευαγγελιστής μετά τον θάνατο των πρωτοκορυφαίων; Η Εκκλησιαστική παράδοση αναφέρει, ότι ο Μάρκος διέδωσε το Ευαγγέλιο της σωτηρίας στην Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Βαρβαρική και την Πεντάπολη. Τέλος, ότι έγινε ο πρώτος επίσκοπος της Αλεξάνδρειας, της οποίας τον λαό ποίμανε επί είκοσι περίπου έτη, αφού έδωσε τον εαυτό του τέλειο τύπο και υπόδειγμα ζωής αγίας και αφωσιωμένης στον Κύριο. Εκεί και συνελήφθη από τους εχθρούς της πίστεως, τους εθνικούς και ειδωλολάτρες, και καταδικάσθηκε σέ μαρτύρικο θάνατο. Ενετοί έμποροι μετέφεραν τα λείψανά του στη Βενετία.
Τέτοιος υπήρξε ο άγιος Απόστολος και Ευαγγελιστής Μάρκος. Τη μαρτυρία που έδωσε με το λόγο του, το κήρυγμά του, το ιερό Ευαγγέλιο που αξιώθηκε να συγγράψει, την επισφράγισε με τη μαρτυρία της ζωής του. Την πρόσφερε και αυτή ευχαρίστως στον Θεό. Και η διπλή αυτή μαρτυρία εξασφάλισε στον αγωνιστή άφθαρτη και αιωνία δόξα όχι μόνο στους ουρανούς, αλλά και μεταξύ των Χριστιανών κάθε εποχής.
Δεν ζητά από μας σήμερα ο Θεός θυσία της ζωής μας. Ζητά όμως θυσία τόσων άλλων μικροπραγμάτων και συνηθειών, που τόσο δυσκολευόμαστε να του προσφέρουμε. Κι όμως είναι ανάγκη να τις προσφέρουμε. το απαιτεί το συμφέρον μας και το επίγειο και το ουράνιο. Το ζητά ο Θεός. Μην το αρνηθούμε. Δόξα απερίγραπτη μάς περιμένει.
Διασκευή από το βιβλίο «Από τη Ζωή των Αγίων» Αρχιμ. Γεωργίου Δημοπούλου
