Ερώτηση που λάβαμε στην ιστοσελίδα μας:
Γιατί ο Θεός έδωσε ψυχή αθάνατη μόνο στον άνθρωπο από τα δημιουργήματά του; Τα υπόλοιπα ζώα τι θα γίνουν; Αλλά και η υπόλοιπη δημιουργία τι σκοπό έχει αφού δεν είναι αθάνατη; Γιατί αυτό το “αθάνατος” μόνο για τον άνθρωπο; Γιατί η αγάπη του περιορίστηκε μόνο στον άνθρωπο; Γιατί ο σκύλος να ψοφάει και ο άνθρωπος να πεθαίνει;
Η απάντηση της ιστοσελίδας μας:
Ο Θεός, από όλα τα δημιουργήματά Του, επέλεξε να δώσει αθάνατη ψυχή μόνο στον άνθρωπο. Με μια πρώτη ματιά, μπορούμε να απαντήσουμε, ότι αυτό το έκανε ο Θεός γιατί έτσι θέλησε, αυτή ήταν η απόφασή Του. Και την απόφαση του Θεού δεν μπορούμε να την ελέγξουμε: «μήπως μπορεί το πήλινο αγγείο να πει σ’ εκείνον που το έπλασε, γιατί με έκανες γι’ αυτή ή την άλλη χρήση; Ή δεν έχει ο αγγειοπλάστης εξουσία στον πηλό να κατασκευάσει από το ίδιο ζυμωμένο υλικό άλλο αγγείο χρήση τιμητική και άλλο για χρήση ευτελή;» (Ρωμ. θ΄ 20-21). Άλλωστε, παρόμοια ερωτήματα μπορούν να ανακύψουν και για άλλα επιμέρους τμήματα της Δημιουργίας: π.χ. γιατί μόνο τα πτηνά να είναι πτηνά.
Αν όμως προχωρήσουμε λίγο πιο βαθιά, θα δούμε ότι ο Θεός θέλησε να τιμήσει με αυτόν τον τρόπο το ιδιαίτερο πλάσμα Του, τον άνθρωπο, τον οποίο έπλασε ξεχωριστά από την υπόλοιπη κτίση. Και όχι απλά τον έπλασε ξεχωριστά, αλλά κατ’ εικόνα και ομοίωσή Του! Μεγαλειώδες πλάσμα ο άνθρωπος. Μεγαλειώδες δημιούργημα, η κορυφή της Δημιουργίας, μόνος αυτός με τη δυνατότητα της θέωσης, τη δυνατότητα να γίνει κατά χάριν θεός. Άξιος τέτοιας ιδιαίτερης τιμής από τον Θεό, να Του χαριστεί η αθανασία της ψυχής. Κι ο Θεός, προαιωνίως είχε επιλέξει ως άνθρωπος να κατέβει στη γη και όχι ως κάποιο άλλο πλάσμα. Επέλεξε ο Θεός να γίνει άνθρωπος, για να γίνει ο άνθρωπος Θεός.
Τα υπόλοιπα ζώα δεν γνωρίζουμε τι θα γίνουν. Η Εκκλησία μας δεν έχει κάποια συγκεκριμένη και καθολικά αποδεκτή απάντηση στη διδασκαλία της για αυτό το ερώτημα.
Ο σκοπός της υπόλοιπης δημιουργίας είναι να υπηρετεί τον άνθρωποΕίναι δώρο του Θεού στον άνθρωπο η Δημιουργία. Και μπορεί να μην είναι αθάνατα τα υπόλοιπα πλάσματα, αλλά η Δημιουργία δεν θα χαθεί· θα μεταβληθεί: «καινοὺς οὐρανοὺς καὶ γῆν καινὴν» (Πέτρ.Β γ΄ 13) θα δούμε μετά την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου.
Γενικά: Ο Θεός έχει το σχέδιό Του και εμείς δεν μπορούμε να απαντήσουμε σε όλα τα “Γιατί;” γιατί δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε κάποια πράγματα.
Γιατί ο Θεός έδωσε ψυχή αθάνατη μόνο στον άνθρωπο από τα δημιουργήματά του;
Αρχικά, από την στιγμή που ο Θεός “φύσηξε πνοή ζωής” στον άνθρωπο, του έδωσε ψυχή και το κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσην. Έτσι ο άνθρωπος ξεχώρισε από τα υπόλοιπα πλάσματα, γιατί του δόθηκε η δυνατότητα της σωτηρίας και της ομοίωσης με το Θεό.
Αλλά και η υπόλοιπη δημιουργία τι σκοπό έχει αφού δεν είναι αθάνατη;
Λέει στο Α κεφάλαιο της Γένεσης ότι ο άνθρωπος είναι ο εξουσιαστής της πλάσης. Μέσω αυτής καλύπτει τις ανάγκες του και ταυτόχρονα μέσω αυτής και των συνανθρώπων του φυσικά βρίσκει τον Δημιουργό.
Γιατί η αγάπη του περιορίστηκε μόνο στον άνθρωπο;
Να και ένα “γιατί;” που έχει σίγουρη απάντηση :)
Σε διάφορα χωρία της ΚΔ και στο Α κεφάλαιο της Γένεσης στην ΠΔ, λέει το τελείως αντίθετο. Ότι δηλαδή ο Θεός ευλόγησε τα πλάσματά του. Μάλιστα φροντίζει ώστε να επιβιώνουν (θυμήσου που δίνει τροφή στα πετεινά του ουρανού κλπ)
Η ψυχή του ανθρώπου είναι λογική και νοερά, και για τον λόγο αυτό πρέπει να διακρίνεται από αυτή των κτηνών, διότι αυτά έλαβαν ψυχή γήινη, όχι βέβαια από την τύχη, κατά τη θεωρία της εξέλιξης (Δαρβινιστές), αλλά κατόπιν θείου προστάγματος.
Επεξηγεί ο Μέγας Αθανάσιος ότι η ψυχή του ανθρώπου έχει υπαρξιακές αναζητήσεις, συλλαμβάνει την έννοια του Δημιουργού και άλλα υψηλά νοήματα, και γι’ αυτό το λόγο δημιουργήθηκε αθάνατος, ενώ των κτηνών η ψυχή επειδή είναι γήινη επιζητεί τα γήινα, και πεθαίνει μαζί με το σώμα επιστρέφουσα στη γη από την οποία, όπως και εκείνο, προέρχεται.
Ομοίως εξηγεί και ο Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, ότι η ψυχή του ανθρώπου έχει ουσία και ενέργεια. […] Ενέργεια είναι ό,τι βλέπουμε να εκφράζεται: τα αισθήματα, τα συναισθήματα είναι ενεργήματα της ουσίας που δεν την προσεγγίζουμε, μια ουσία που δεν μπορούμε να την προσεγγίσουμε. Ενέργεια είναι όλα αυτά με τα οποία εκφέρεται η συμπεριφορά μας. Ουσία και ενέργεια.
Λέει ο Αγ.Γρηγόριος ο Παλαμάς, η ψυχή των ζώων (προσέξτε, λέει ότι τα ζώα έχουν ψυχή, αλλά τι ψυχή) είναι η ζωή του σώματός τους. Δεν υπάρχει όμως ουσία της ψυχής, είναι μόνο ενέργεια. Πεινούν, πηδούν, χορεύουν, γιατί δεν έχουν τίποτα άλλο εκτός από τα ενεργούμενα μέσω του σώματος, γι’ αυτό και όταν διαλύεται το σώμα, διαλύεται και αυτή η ενέργεια μαζί. Είναι μια ενέργεια αυτό. Το λέει και η Αγία Γραφή.
Δεν είναι αυτή η ψυχή που λέμε εμείς, η κατ’ εικόνα, αλλά είναι μια ενέργεια. Άρα βλέπετε, έχουμε ουσία και ενέργεια στην ψυχή μας. Μόνο ο άνθρωπος έχει την ουσία. Τα ενεργήματα είναι κάποιες κινήσεις ζωικές. Δεν είναι μόνο σάρκα το ζώο, έχει μία κίνηση, ο Δημιουργός την έδωσε, αλλά είναι μόνο ενέργειες, όχι ουσία.
Λέει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: «η ψυχή του ανθρώπου κινείται, είναι θρεπτική και αυξητική». (Αυξάνει, κινείται, θρέφεται, αυτό είναι η ενέργεια της ψυχής). Είναι λέει και «ορμητική». Βλέπετε τα ζώα είναι ορμητικά (έχουν και ορμές) και αυτό είναι ενέργεια, αλλά είναι λέει και λογική, έλλογος˙ πάνω στην ψυχή έρχεται και εγκαθιδρύεται η Χάρις του Θεού. Αυτή είναι η ουσία του Θεού.
Τα ζώα έχουν το αυξητικό, έχουν το ορμητικό, αλλά δεν έχουν το έλλογο, γι’ αυτό λέει πάρα πολύ ωραία ο Αγ. Βασίλειος Καισαρείας: «επειδή τα ζώα δεν έχουν αυτήν την ουσία της ψυχής, ο Θεός αναπλήρωσε την έλλειψη του λογικού με την υπεροχή των αισθητηρίων». Βλέπετε, τα ζώα πηδάνε πιο πολύ από εμάς, τρέχουν πιο γρήγορα από εμάς, κάνουν πράγματα που δεν τα κάνουμε εμείς, γιατί δεν έχουν αυτήν την ουσία της ψυχής, όπου εδράζεται το λογικό, και είναι μόνο το ορμητικό και το θρεπτικό. Αν αγνοήσω δηλαδή την ουσία της ψυχής, όλα τ’ άλλα είναι ζωώδεις εκφράσεις: θυμός, νεύρα, ταχύτητα, αγωνία, πεινώ, δεν πεινώ, έχω ανάγκες.
Δημοσιεύτηκε παραπάνω η απάντηση της ιστοσελίδας μας.
Λάβαμε την παρακάτω απορία, της οποίας όμως η απάντηση δίδεται σαφώς στο υπάρχον άρθρο. Παρακαλούμε τον φίλο μας Λεόν, που έστειλε την απορία, να το μελετήσει.
—
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια έξαρση για την προστασία των ζώων και του περιβάλλοντος. Τα ζώα και το περιβάλλον έχουν «δικαιώματα», κατά τη γνώμη πολλών. Ποια είναι όμως η πραγματική θέση των ζώων και της υπόλοιπης πλάσης στη δημιουργία και ποια η θέση του ανθρώπου μέσα στην πλάση;