- Μετανοώ, αλλά κάνω τά ίδια λάθη. Δέχεται ο Θεός αυτή τη μετάνοια; Και τελικά, γιατί να μετανοήσω, αφού το πιο πιθανό είναι ότι θα επαναλάβω τα ίδια;
Είναι φυσικό, ίσως και αναμενόμενο, να ξανακάνουμε κάποτε τα ίδια λάθη, τις ίδιες αμαρτίες, αφού έχουν σχέση με τον χαρακτήρα μας, τις αδυναμίες και τις συνήθειές μας αλλά και με τις συνθήκες της ζωής μας,που δεν μεταβάλλονται εύκολα. Ας μην απογοητευόμαστε.
Όμως, ας σκεφτούμε τι σημαίνει η λέξη μετανοώ. Μετα-νοώ για τις αμαρτίες μου σημαίνει ότι καταλαβαίνω πως η συμπεριφορά μου δεν είναι σύμφωνη με το θέλημα του Θεού κι αλλάζω νου, δηλαδή τρόπο σκέψης. Αποφασίζω να μην επαναλάβω τα ίδια λάθη, εξομολογούμαι τις αμαρτίες μου με ειλικρίνεια κι έπειτα αγωνίζομαι ταπεινά. Αν γίνουν όλα αυτά, τότε έρχεται η Χάρη του Θεού και δεν επαναλαμβάνω τα ίδια σφάλματα! Βεβαίως μπορεί κάπου να σφάλω και πάλι, αλλά αυτό θα είναι λόγω της ανθρώπινης αδυναμίας μου και της αδύνατης θελήσεώς μου και όχι από υπολογισμό. Οπωσδήποτε θα υπάρχει κάποια βελτίωση, ανάλογη με την προσπάθειά μου. Π.χ. θυμώνω και μετανοώ γι’ αυτό. Δεν είναι εύκολο να κοπεί ο θυμός «με το μαχαίρι». Θα θυμώνω όμως λιγότερες φορές, με λιγότερη ένταση, θα λυπάμαι περισσότερο γι’ αυτό και θα ζητώ συγγνώμη γιατί θύμωσα. Και φυσικά θα ακολουθώ τις οδηγίες του πνευματικού μου και θα ζητώ τη βοήθεια του Θεού για να υπερνικήσω την αδυναμία μου. Μεγάλη σημασία έχει εδώ και το να αγωνίζομαι ταπεινά, γιατί τότε ελκύω την Χάρη του Θεού και παίρνω δύναμη για τον αγώνα μου.
Αν αγωνιζόμαστε με αυτόν τον τρόπο, να είμαστε βέβαιοι ότι ο Θεός, που βλέπει την καλή μας διάθεση, γνωρίζει την ανθρώπινη αδυναμία μας αλλά και τον πόλεμο που δεχόμαστε από τον πονηρό, θα δεχθεί ασφαλώς τη μετάνοιά μας.
Ας μην απελπιζόμαστε λοιπόν. Ας συνεχίζουμε τον αγώνα. Άλλωστε και το Μυστήριο της μετανοίας και εξομολογήσεως είναι επαναλαμβανόμενο, ώστε να καταφεύγουμε σ’ αυτό ξανά και ξανά, και να παίρνουμε όχι μόνο την άφεση των αμαρτιών μας, αλλά και ενίσχυση στον αγώνα μας.
- Πώς μπορώ να μετανοήσω βαθιά για κάτι που έχω κάνει, όταν δεν νιώθω ότι είναι βαρύ αμάρτημα; Διαβάζω στις προσευχές των Αγίων με πόση αυτομεμψία προσεύχονται, με δάκρυα… Πώς γίνεται αυτό, αφού ζούσαν μια αγία ζωή;
Το ότι δεν έχουμε πέσει μέχρι σήμερα σε κάποιο «βαρύ αμάρτημα» αποτελεί μια μεγάλη ευλογία του Θεού, για την οποία Του οφείλουμε μεγάλη ευγνωμοσύνη. Χρειάζεται όμως να προσέξουμε κάποια σημεία, τα οποία μπορούν να μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε αυτογνωσία και να μετανοήσουμε βαθιά για ό,τι έχουμε κάνει.
- Με ποια κριτήρια χαρακτηρίζουμε κάποιο σφάλμα βαρύ ή ελαφρό; Μπορεί το κριτήριό μας να είναι η θεώρηση της κοινωνίας, που αλλάζει κάθε φορά; Μπορεί να είναι η δική μας αντίληψη για το τι είναι αμαρτία; Βέβαια όχι. Μοναδικό κριτήριο και οδηγός μας είναι ο νόμος του Θεού, όπως τον μελετούμε στην Αγία Γραφή και όπως τον διδασκόμαστε, ιδιαίτερα από τον πνευματικό μας. Διαφορετικά, υπάρχει κίνδυνος κάποια σοβαρά λάθη και ανάρμοστες συμπεριφορές να τα θεωρήσουμε ως απλά κι ασήμαντα μικρολαθάκια, με το σκεπτικό ότι «έτσι κάνουν όλοι σήμερα».
- Στα ιατρεία και στα Νοσοκομεία δεν προστρέχουν μόνο οι βαριά ασθενείς ή όσοι υποφέρουν από αβάσταχτους πόνους, αλλά και όσοι έχουν μικροπροβλήματα. Όπως λοιπόν φροντίζουμε για την υγεία μας και την καλή φυσική μας κατάσταση, έτσι να ενδιαφερόμαστε και για την καλή κατάσταση της ψυχής μας και να ανησυχούμε αν κάτι δεν πηγαίνει πολύ καλά.
- Τα «μικρά αμαρτήματα» δεν είναι πάντα μικρά ή ακίνδυνα. Όπως μια μικρή αδιαθεσία μπορεί να κρύβει κάποια σοβαρή ασθένεια ή κάποια επιπλοκή και να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο, το ίδιο μπορεί να συμβεί και με μια αδυναμία μας. Λέει κάποιος Άγιος ότι η βάρκα δεν βουλιάζει μόνο αν τη φορτώσουμε με μεγάλες πέτρες· βουλιάζει κι αν τη γεμίσουμε με ψιλή άμμο. Και τα μικρά λάθη συχνά οδηγούν σε μεγαλύτερα και σίγουρα εξασθενούν τη δύναμη της ψυχής μας και αμβλύνουν τη συνείδησή μας.
- Πώς γίνεται όμως να είναι κάποιος Άγιος, όπως για παράδειγμα οι Τρεις Ιεράρχες και πολλοί άλλοι, και όμως να αισθάνεται πολύ αμαρτωλός και να χύνει δάκρυα μετανοίας ζητώντας το έλεος του Θεού; Όταν ο άνθρωπος αγαπά πολύ τον Πανάγιο Θεό και βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία μαζί Του, τότε αισθάνεται πολύ περισσότερο ότι πλήγωσε την αγάπη Του και λυπάται πολύ για τις μικροπαραβάσεις και παραλείψεις του, κι ας γίνονται παρά τη θέλησή του. Οι Άγιοι με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος μπορούν να διακρίνουν καθαρότερα μέσα τους ακόμη και τις πολύ μικρές σκιές. Κι επειδή οι ίδιοι ποθούν την τελειότητα και καθαρότητα που οδηγεί στην ομοίωση με τον Θεό, νιώθουν τα αμαρτήματά τους πολύ μεγάλα και αισθάνονται την ανάγκη να μετανοούν συνέχεια γι’ αυτά.
