Ερώτηση που λάβαμε:

Μήπως με το να λατρεύουμε τις εικόνες καταντάμε και εμείς ειδωλολάτρες , χωρίς κάποια ουσιαστική διαφορά από τους ειδωλολάτρες του Βάαλ ή του Δωδεκάθεου?

Η απάντηση της ιστοσελίδας μας:

Πολύ ωραία ερώτηση και πάντα επίκαιρη. Και είναι επίκαιρη, διότι οι εικόνες αποτελούν βασικό στοιχείο της λειτουργικής ζωής της Εκκλησίας μας. Εκτός από την Εκκλησία βέβαια τις εικόνες τις συναντάμε και στην καθημερινότητά μας καθώς τις βλέπουμε και στα σπίτια μας, στο αυτοκίνητο μας, στο χώρο εργασίας και αλλού. Πέραν τούτου όμως και η Εκκλησία μας έχει αφιερώσει και μια Κυριακή κάθε έτους, την Α΄ Κυριακή της Μ. Τεσσαρακοστής, στην τιμή και στην προσκύνηση των εικόνων εορτάζοντας την αναστήλωσή τους. Η Κυριακή αυτή ονομάζεται και Κυριακή της Ορθοδοξίας.

Είναι σχετικά γνωστό το πώς ξεκίνησε η Εικονομαχία. Ο συνδυασμός της δεισιδαιμονίας κάποιων απλοϊκών Χριστιανών που έφταναν να λατρεύουν τα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένη μια εικόνα, όπως το ξύλο και το χρώμα, αλλά και ο επηρεασμός των εικονομάχων από τον Ιουδαϊσμό και τον Ισλαμισμό (ανεικονικές θρησκείες) καθώς και από διάφορες αιρέσεις, έφερε την απαγόρευση, από τον αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄ Ίσαυρο, της προσκύνησης των εικόνων. Ο ίδιος διέταξε και την καταστροφή τους και αυτή ήταν αρχή της εικονομαχίας. Μετά από μια ταραχώδη περίοδο 117 ετών με πολλές διώξεις και βασανιστήρια Χριστιανών, αποφασίστηκε η αναστήλωση των Εικόνων με ενέργειες της Αυτοκράτειρας Θεοδώρας.

Γιατί όμως,  ενώ στην Π. Διαθήκη δεν υπήρχαν εικόνες, γίνεται το αντίθετο στην εποχή της Καινής Διαθήκης; Πώς είναι δυνατόν να εικονίζουμε το Θεό; Αυτό συμβαίνει διότι «Θεός Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί» (Α΄ Τιμ. γ΄ 16). Αφού ο Χριστός έγινε άνθρωπος όπως ο καθένας μας, έτσι κι εμείς μπορούμε να απ-εικονίζουμε το Χριστό, όπως επίσης και την Παναγία και τους Αγίους μας. Τα πρόσωπα λοιπόν ή τα γεγονότα που αγιογραφούνται είναι υπαρκτά. Γι αυτό και δεν σχετίζονται οι εικόνες με την ειδωλολατρεία, όπου τα είδωλα παριστάνουν ανύπαρκτους θεούς.

 Εξάλλου δια μέσου των εικόνων αποδίδουμε σεβασμό και τιμή στο εικονιζόμενο πρόσωπο ή γεγονός και όχι στο υλικό από το οποίο φτιάχνεται μια εικόνα, κάτι το οποιο θα συνιστούσε ειδωλολατρεία. “Εγώ δεν προσκυνώ την ύλη, προσκυνώ τον δημιουργό της ύλης, ο οποίος έγινε για εμένα ύλη και καταδέχθηκε να κατοικήσει σε υλικό σώμα και έχει εργασθεί δι’ ύλης την σωτηρία μου”, λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός.  « Η της εικόνος τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει» θα μας πει ο Μ. Βασίλειος. Αυτό εύκολα μπορούμε να το κατάλαβουμε, όταν βλέπουμε φωτογραφίες με αγαπημένα πρόσωπα. Εκείνη τη στιγμή δε σκεφτόμαστε το χαρτί της φωτογραφίας ή το κινητό τηλέφωνο που τις έχουμε αποθηκευμένες, αλλά χαιρόμαστε τις ωραίες στιγμές που μας θυμίζουν οι φωτογραφιές.

Πολύ εύστοχα οι εικόνες έχουν ονομαστεί και «βιβλία των αγραμμάτων», διότι με εποπτικό τρόπο μας διδάσκουν και μας εμπνέουν. Παραθέτουμε ένα εξαιρετικό απόσπασμα του αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού:

“Πες μου, άνθρωπε· εάν έλθει ένας εθνικός (ειδωλολάτρης) και σου πει “δείξε μου την πίστη σου, για να πιστεύσω κι εγώ”, τι του δείχνεις; […] Τον οδηγείς στον ναό και του δείχνεις τι μορφές των αγίων εικόνων. Βλέπει ο άπιστος και λέει: “Ποιος είναι αυτός που σταυρώνεται; Ποιος είναι αυτός που ανίσταται και καταπατεί την κεφαλή αυτού του γερασμένου;” Συ δε τον διδάσκεις παίρνοντας αφορμή από την εικόνα και του λέγεις: “Αυτός ο εσταυρωμένος είναι ο Υιός του Θεού, ο οποίος σταυρώθηκε για τις αμαρτίες του κόσμου. Αυτός που ανίσταται είναι αυτός που ανιστά μαζί του τον προπάτορα του κόσμου, τον Αδάμ, που αμάρτησε λόγω της παρακοής, και συμπατεί τον άδη […]. Με τον τρόπο αυτό οδηγείς τον άπιστο, τον ειδωλολάτρη στο να γνωρίσει τον αληθινό Θεό”.

Παρατηρώντας  κάποιος μια εικόνα μαθαίνει για το βίο του Αγίου ή για το μαρτύριο του κι έτσι παρακινείται στον αγώνα για να τον μιμηθεί, οδηγείται σε προσευχή, σε ταπείνωση, σε μετάνοια. Αλήθεια ποιος δεν εμπνέεται και δεν διδάσκεται βλέποντας τον Ιησού Χριστό Εσταυρωμένο για χάρη μας;  Οι εικόνες μας δείχνουν μια πραγματικότητα μεταμορφωμένη με τη χάρη και τη δύναμη του Θεού. Βλέποντας τις αγιογραφίες με τις οποίες είναι στολισμένες οι Εκκλησίες μας σκεφτόμαστε ότι και οι Άγιοι ύπηρξαν άνθρωποι σαν εμάς , με τα ίδια πρόβλήματα και τις ίδιες δυσκολίες στη ζωή τους, τις οποίες ξεπέρασαν με τη βοήθεια του Θεόυ. Έτσι παίρνουμε κι εμείς θάρρος να συνεχίζουμε το δικό μας αγώνα.

Επίσης θα μπορούσαμε να αναφερθούμε και στις πολλές ιερές Εικόνες οι οποίες ως φορείς της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος, όπως και τα ιερά λείψανα των Αγίων μας, έχουν την ιδιότητα να θαυματουργούν. Αναρίθμητες είναι θαυματουργές εικόνες όπως π.χ. της Παναγίας του Άξιον Εστί, της Παναγίας της Τήνου, της Παναγίας Γοργουπηκόου κλπ. Γι’ αυτό και βλέπουμε πλήθη ανθρώπων να προσφεύγουν σε αυτές εναποθέτοντας τον πόνο και την ελπίδα τους.

Δεχόμαστε λοιπόν και προσκυνούμε και τις εικόνες και τα ιερά λέιψανα και όταν προσερχόμαστε με «πίστη και καθαρή συνείδηση» όπως λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός,  τότε παίρνουμε χάρη και ευλογία και δύναμη… τότε οι μορφές των Αγίων στις εικόνες μας δείχνουν το δρομο που καλούμαστε κι εμείς να ακολουθήσουμε…!