Ὁ ἁγιασμός τῶν ὑδάτων

 Ἕνα ἀπό τά μέσα πού διαθέτει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, γιά νά ἁγιάζει τούς πιστούς Χριστιανούς καί νά τούς θωρακίζει μπροστά στόν πόλεμο τοῦ πονηροῦ διαβόλου εἶναι καί ἡ ἀκολουθία τοῦ Ἁγιασμοῦ.

Πῶς προῆλθε ἡ ἀκολουθία αὐτή;

Σχετίζεται μέ τό γεγονός τῆς Βαπτίσεως τοῦ Κυρίου στόν Ἰορδάνη ποταμό. Τότε εἶχαν ἁγιασθεῖ ὅλα τά νερά τῆς γῆς καί ὅλη ἡ Δημιουργία. Σέ ἀνάμνηση καί συμβολική ἀναπαράσταση τῆς Βάπτισης τοῦ Κυρίου, γίνεται στούς ἱερούς Ναούς μας ἡ ἀκολουθία τοῦ «Μεγάλου Ἁγιασμοῦ».

Ἡ ἀκολουθία αὐτή συνδέεται ἐπίσης καί μέ τίς βαπτίσεις πού τά πρῶτα χριστιανικά χρόνια γίνονταν τήν ἡμέρα τῶν Θεοφανίων. Τήν παραμονή γινόταν ὁλονυκτία, στήν ὁποία παρευρίσκονταν καί οἱ κατηχούμενοι, καί ὅλοι κρατοῦσαν ἀναμμένες λαμπάδες. Μετά τό Ὄρθρο γινόταν ὁ ἁγιασμός τοῦ ὕδατος, οἱ πιστοί ἀντλοῦσαν ἀπό αὐτό, ἔπιναν καί ραντίζονταν, καί στή συνέχεια βαπτίζονταν σ’ αὐτό οἱ κατηχούμενοι. Στήν οὐσία ὁ Μέγας Ἁγιασμός εἶναι ἡ εὐλογία τοῦ νεροῦ τοῦ βαπτίσματος. Ἀκολουθοῦσε ἡ Θεία Λειτουργία, στήν ὁποία παρευρίσκονταν καί οἱ νεοφώτιστοι, γι’ αὐτό καί μέχρι σήμερα ψάλλεται τήν ἡμέρα αὐτή ἀντί τοῦ Τρισαγίου Ὕμνου «Ἅγιος ὁ Θεός» τό «Ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε».

Πῶς γίνεται ὁ «Μεγάλος Ἁγιασμός»;

Ψάλλονται ὕμνοι καί διαβάζονται προφητεῖες καί ἀναγνώσματα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, ὅλα σχετικά μέ τή Βάπτιση τοῦ Κυρίου καί τό Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος. Ἀκολουθοῦν αἰτήσεις καί ἔπειτα ὁ ἱερέας μέ τήν εἰδική εὐχή τῶν Ἁγίων Θεοφανίων ἐπικαλεῖται τό Ἅγιο Πνεῦμα, καί εὐλογεῖ τό νερό, πού βρίσκεται μέσα σέ μία κολυμβήθρα ἤ φιάλη, σχηματίζοντας τρεῖς φορές μέ τό χέρι του τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Ἀπό τή στιγμή αὐτή τό νερό εἶναι καθαγιασμένο. Ἀμέσως μετά ὁ ἱερέας κρατώντας τόν Τίμιο Σταυρό μαζί μέ ἕνα κλωνάρι, συνήθως ἀπό βασιλικό, τόν βυθίζει μέσα στό νερό, σέ εἰκονική ἀναπαράσταση τῆς Βάπτισης τοῦ Κυρίου, ἐνῶ ψάλλεται τό «Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου Σου, Κύριε». Ἀπό τό ἁγιασμένο αὐτό νερό, στό τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας παίρνει λίγο ὁ κάθε πιστός σέ ἕνα καθαρό μπουκαλάκι, πίνει καί ραντίζει μέ αὐτό τό σπίτι του, τίς καλλιέργειές του καί ὅλα τά ὑπάρχοντά του. Ὁ Ἁγιασμός αὐτός λέγεται «Μεγάλος» καί τελεῖται δυό φορές τό χρόνο, τήν παραμονή καί ἀνήμερα τῆς γιορτῆς τῶν Θεοφανίων. Καί τίς δύο ἡμέρες αὐτές ὁ Ἁγιασμός ἔχει τήν ἴδια ἀξία καί σπουδαιότητα.

Ὑπάρχει καί «Μικρός Ἁγιασμός»;

Καί βέβαια ὑπάρχει. Ἡ ἀκολουθία τοῦ «Μικροῦ Ἁγιασμοῦ» ἀποτελεῖ μία σύμπτυξη τοῦ «Μεγάλου». Περιέχει λιγότερα τροπάρια καί εὐχές καί στό τέλος ἀντί τοῦ «Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου, Κύριε» ψάλλεται τό ἀπολυτίκιο τοῦ Σταυροῦ «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν Σου». Ἐπειδή ἀρχικά «Μικρός Ἁγιασμός» ἐκτός ἀπό τήν πρώτη μέρα κάθε μήνα γινόταν καί σέ ὅλες τίς γιορτές τῆς Παναγίας μας, γι’ αὐτό περιέχει κάποια τροπάρια πού ἀναφέρονται στή Θεοτόκο. Σήμερα γίνεται στήν ἀρχή κάθε μήνα στούς Ναούς μας, ἀλλά καί στά σπίτια τῶν πιστῶν πού τό ἐπιθυμοῦν. Ἐπίσης, στά Σχολεῖα στήν ἀρχή τοῦ σχολικοῦ ἔτους, στή θεμελίωση ἑνός σπιτιοῦ, στά ἐγκαίνια καταστημάτων, στά Νοσοκομεῖα, στά στρατόπεδα, ὅταν ἀγοράζουμε καινούργιο αὐτοκίνητο… Καί γενικότερα, ὅποτε ἔχουμε τήν ἐπιθυμία νά ἁγιαστοῦμε ἐμεῖς καί ὁ χῶρος τῆς ἐργασίας μας.

Τί χρειάζεται γιά νά τελεσθεῖ ὁ «Μικρός Ἁγιασμός»;

Πάνω σέ ἕνα τραπέζι τοποθετοῦμε ἕνα γυάλινο δοχεῖο μέ νερό, ἕνα κλωνάρι βασιλικοῦ, μία εἰκόνα, ἕνα κερί κι ἕνα θυμιατήρι. Ὁ ἱερέας ἀπό τό Εὐχολόγιο διαβάζει τήν ἀκολουθία καί λέγοντας τήν εἰδική εὐχή καί βυθίζοντας τό Σταυρό μέσα στό νερό, τό ἁγιάζει. Στό τέλος ἁγιάζει καί ὅλους ἐμᾶς ραντίζοντάς μας μέ τό βασιλικό.

Ποιό εἶναι τό διαρκές θαῦμα πού συμβαίνει στόν Ἁγιασμό;

Τόσο στόν «Μικρό» ὅσο καί στόν «Μεγάλο Ἁγιασμό», συντελεῖται ἕνα διαρκές θαῦμα. Τό νερό παραμένει ἀναλλοίωτο καί δέν χαλάει, ὅσος χρόνος κι ἄν περάσει! Εἶναι πάντα φρέσκο, ὑγιεινό καί καθαρό. Αὐτό τό θαυμαστό φαινόμενο ὑπάρχει μόνο στήν Ὀρθοδοξία μας καί δείχνει τή δύναμη τῆς Χάρης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού ἀναμορφώνει καί ἁγιάζει τά πάντα.

Ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσω τοῦ «Ἁγιασμοῦ» μεταφέρεται καί σέ μᾶς. Γι’ αὐτό μποροῦμε νά κρατήσουμε λίγο ἀπό τόν «Μικρό Ἁγιασμό» μέ εὐλάβεια στό εἰκονοστάσι μας καί νά πίνουμε τό πρωί, τελείως νηστικοί. Σέ κάθε δύσκολη ὥρα ἐπίσης μποροῦμε νά βρέξουμε τό πρόσωπό μας. Ὅταν εἴμαστε ἄρρωστοι ἤ ὅταν θέλουμε νά διώξουμε ἀπό τό σπίτι μας κάθε δαιμονική ἐπήρεια.

Χρειάζεται ὅμως καί μιά προσοχή καί ἑτοιμασία. Ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ δέν ἔρχεται στή ζωή μας μηχανικά ἤ μαγικά. Γιά νά τήν ἀποκτήσουμε, ἀπαραίτητο εἶναι καί ἐμεῖς νά συμμετέχουμε στόν Ἁγιασμό μέ πίστη καί συναίσθηση, μέ καθαρή ψυχή καί θερμή προσευχή. Τότε θά ἁγιάζεται ἡ ψυχή καί τό σῶμα μας καί θά συντελεῖται μέσα μας τό πιό μεγάλο θαῦμα: ἡ μεταμόρφωσή μας.

Νεφέλη