Ερώτημα που λάβαμε:

Τι στάση κρατά η Ορθόδοξη Πίστη απέναντι στο ρατσισμό;;; Έχουμε ακούσει πολλές φορές τους ιερείς να αναφέρουν πως κάθε Χριστιανός πρέπει να χαρακτηρίζεται από αντικειμενικότητα και να θεωρεί τον εαυτό του ισάξιο με τους άλλους, χωρίς να καλλιεργεί ρατσιστικές ιδέες απέναντι στους έγχρωμους ούτε σε αυτούς που έχουν άλλη πίστη. Απ’ την άλλη πλευρά όμως όποιος δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος δεν μπορεί να μεταλάβει την Θεία Κοινωνία. Αυτό όμως δεν είναι μια μορφή διάκρισης ανάμεσα στους ανθρώπους;;; Τι πιστεύει η Ορθόδοξη Εκκλησία για τον ρατσισμό;;;

Η απάντηση της ιστοσελίδας μας:

Το ερώτημα είναι στην ουσία διπλό: α) Ποια η θέση της Ορθοδοξίας για τον ρατσισμό;; β) Προϋποθέσεις για συμμετοχή στη Θ. Κοινωνία. Η μη εκπλήρωσή τους συνιστά ρατσιστική διάκριση;

α) Στο πρώτο υποερώτημα μπορούν να λεχθούν εν συντομία τα εξής: Ο ρατσισμός είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο κατά το οποίο ο άνθρωπος ή μια ευρύτερη (κοινωνική, πολιτιστική, εθνική, θρησκευτική) ομάδα θεωρεί ότι είναι ανώτερη σε χαρακτηριστικά ή ότι χρήζει προστασίας έναντι άλλων συνανθρώπων ή άλλων πληθυσμιακών ομάδων. Τα κίνητρα αυτής της συμπεριφοράς μπορεί να είναι, είτε μια αλαζονική αίσθηση της ανωτερότητας σε συνδυασμό με μια τάση περιφρόνησης και υποβιβασμούτης άλλης ή των άλλων κοινωνικών ομάδων (ναζισμός, ρατσισμός προς μετανάστες, αντισημιτισμός), είτε μια τάση ανασφάλειας και φόβου σε συνδυασμό με την ενστικτώδη αντίδραση για διασφάλιση προστασίας έναντι των εν λόγω κοινωνικών ομάδων (ρατσισμός προς εχθρούς της πατρίδας, προς μετανάστες κλπ.).

Στην ορθόδοξη Εκκλησία όπου κυριαρχεί το κήρυγμα της αγάπης και τη θυσίας προς τον συνάνθρωπο ακόμα και προς τον εχθρό, με υπέρτατο παράδειγμα την Θυσία του Κυρίου μας πάνω στον Σταυρό για όλη την ανθρωπότητα, δεν έχουν θέση ούτε η αλαζονεία («Ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται» – Ιακ. δ΄ 6) ούτε ο φόβος («Η αγάπη έξω βάλλει τον φόβον» – Α΄ Ιω. δ΄ 18). Εξάλλου ο Ίδιος ο Κύριος έδειξε αγάπη και σεβασμό τόσο προς εχθρούς της κατά κόσμον πατρίδας Του, αλλά και του Ίδιου (προς Σαμαρείτιδα, προς Ρωμαίο εκατόνταρχο τον δούλο του οποίου θεράπευσε, προς τους σταυρωτές του), όσο και προς άτομα που θεωρούνταν στην εποχή Του περιθωριοποιημένοι (τελώνες, πόρνες). Συνεπώς, ο ρατσισμός αποδοκιμάζεται από την Εκκλησία.

β) Στο δεύτερο υποερώτημα μπορούν να ειπωθούν τα εξής: Ο αποκλεισμός των αλλοδόξων και αλλοθρήσκων από τη Θεία Κοινωνία δεν συνιστά ρατσιστική διάκριση. Εξάλλου η Εκκλησία μας, μπορεί να μην επιτρέπει σε αυτούς του ανθρώπους να κοινωνήσουν, τους επιτρέπει όμως να παρευρίσκονται σε άλλες ακολουθίες της (εσπερινό, όρθρο, απόδειπνο), να προσέρχονται σε μοναστήρια, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν την Ορθοδοξία και, εφόσον γίνουν Ορθόδοξοι, θα μπορέσουν, εφόσον τηρήσουν και τις λοιπές προϋποθέσεις να μετέχουν στη Θ. Ευχαριστία.

Αν επρόκειτο για κάποια απλή υλική τροφή που η Εκκλησία δεν μοιράζει σε όλους, η απάντηση θα ήταν διαφορετική. Όμως ακόμα και αυτή την ανάγκη, την ανάγκη για την υλική τροφή προς όλους τους ανθρώπους, την καλύπτει και με το παραπάνω η Εκκλησία μας με το φιλανθρωπικό Της έργο. Τρόφιμα μοιράζονται κατά χιλιάδες μερίδες καθημερινά από πλήθος ενοριών, μητροπόλεων και συλλόγων της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε κάθε λογής αναγκεμένους, χωρίς καμία διάκριση καταγωγής κλπ. Η Θεία Κοινωνία όμως είναι κάτι τελείως διαφορετικό.

Για να συμμετάσχει κανείς στην κορωνίδα των μυστηρίων της Εκκλησίας μας, στην Θεία Ευχαριστία και τη Θεία Κοινωνία, θα πρέπει να πληροί κάποιες προϋποθέσεις. Μεταξύ αυτών βασικότατη και θεμελιώδης είναι να είναι κανείς Ορθόδοξος Χριστιανός. Αλλά και Ορθόδοξος να είναι, θα πρέπει, για να κοινωνήσει, προηγουμένως πχ. να εξομολογηθεί, να νηστέψει, να απέχει από συγκεκριμένες αμαρτίες κλπ. Διαφορετικά και ο Ορθόδοξος δεν δύναται να συμμετάσχει στη Θ. Κοινωνία. Η Θεία Κοινωνία είναι μετάληψη Σώματος και Αίματος Χριστού, το κατεξοχήν ιερό Μυστήριο της Εκκλησίας μας. Πώς να προσέλθει κάποιος ανέτοιμος; Πόσο μάλλον κάποιος που δεν είναι καν Ορθόδοξος. Κάποιος χωρίς πίστη, πηγαίνει απλά για να μεταλάβει ψωμί και κρασί, όχι Σώμα και Αίμα Χριστού, αφού δεν δέχεται τη Θεία Κοινωνία ως αυτό που είναι!

Η θεία Κοινωνία έχει τις βασικότατες προϋποθέσεις που αναγγέλλει ο ιερέας από την Ωραία Πύλη: φόβος Θεού, πίστη, αγάπη. Όποιος δεν έχει κάποια από αυτές τις προϋποθέσεις (εν προκειμένω, όπως ξαναείπαμε, ο μη Ορθόδοξος δεν έχει την πίστη, συνεπώς ούτε τον φόβο Θεού, αντιλαμβανόμενος το Σώμα και Αίμα Του ως ψωμί και κρασί), δεν μπορεί να μεταλάβει και είναι μεγάλο αμάρτημα αν μεταλάβει. Και αυτό συμβαίνει διότι ελλείπουν οι προϋποθέσεις, όχι διότι υπάρχει ρατσιστική διάθεση εκ μέρους της Εκκλησίας. Γίνεται κατανοητό αυτό με τα εξής παραδείγματα: 1) Για να περάσει κανείς Ιατρική θα πρέπει να γράψει καλά σε κάποια μαθήματα στις Πανελλήνιες, και σίγουρα πάνω από την βάση. Αυτοί που δεν τα καταφέρνουν να περάσουν στην Ιατρική, απλά δεν πληρούν κάποιες προϋποθέσεις. Δεν είναι ρατσιστικό το σύστημα των Πανελληνίων εξετάσεων ούτε η διαδικασία εγγραφής στην Ιατρική Σχολή. 2) Για να συμμετάσχει κάποιος αθλητής σε Ολυμπιακούς αγώνες θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να είναι υγιής και να υπερβεί ένα κατώτατο όριο επίδοσης στο άθλημα που αγωνίζεται. Αν δεν τα καταφέρει, απλά δεν πληροί τις απαιτούμενες προϋποθέσεις, όχι ότι το σύστημα συμμετοχής στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι ρατσιστικό. Συνεπώς, οπαδοί άλλων θρησκειών ή χριστιανικών ομολογιών δεν μπορούν να λάβουν τη Θ. Κοινωνία, διότι πρώτη και απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο πιστός να είναι Ορθόδοξος Χριστιανός.