Ο Άγιος Ιερομάρτυς Παφνούτιος έζησε κατὰ τους χρόνους του αυτοκράτορα Διοκλητιανού (284 – 305 μ.Χ.). Πέρασε κατ’ ἐξοχὴν στην Αίγυπτο τὴν ευεργετικὴ και πολύαθλη ζωή του. Όταν ξεκίνησε ο διωγμὸς κατὰ των Χριστιανών, ο έπαρχος Αρριανὸς γνωρίζωντας απὸ τις διαδόσεις για την επιρροὴ του Παφνουτίου στους χριστιανικοὺς πληθυσμοὺς σκεπτόταν πώς μπορούσε να τον συλλάβει. Ο Παφνούτιος συνήθιζε να περνά την ζωή του σε ερημικοὺς τόπους και κάποια μέρα, κατὰ την ώρα της νυχτερινής προσευχής του, Άγγελος Κυρίου τού φανέρωσε ότι κηρύχθηκε ο διωγμὸς κατὰ των Χριστιανών και ότι τον καταζητεί ο έπαρχος. Κλήθηκε μόνος του να προσέλθει μπροστά στους διώκτες του, επειδή ο Θεός τον επέλεξε ως όργανο για να ντροπιάσει τον Αρριανό και τα είδωλα.
Ο Παφνούτιος υπάκουσε και κατευθύνθηκε προς τις όχθες του Νείλου. Μόλις έφθασε, είδε τον Αρριανό να αποβιβάζεται από πολυτελές πλοίο με συνοδεία αρχόντων και στρατιωτών. Κανεὶς απὸ αυτοὺς δεν γνώριζε προσωπικὰ τον Άγιο Παφνούτιο. Αυτὸς όμως αναγνώρισε τον έπαρχο, ο οποίος έκπληκτος είδε τον σεβάσμιο γέροντα να προχωρεί προς αυτόν:
– Με ζητάς, του είπε και δεν θέλησα να σε υποβάλλω σε κόπο. Είμαι ο Παφνούτιος.
Ο Αρριανός, μόλις συνειδητοποίησε ποιον είχε μπροστά του, άρχισε να τον βρίζει για την πίστη του και την επιρροή που έχει στον κόσμο. Την ίδια στιγμή τον απείλησε ότι θα τον τιμωρήσει ανελέητα αν δεν προσκυνήσει τα είδωλα. Ο Παφνούτος όμως, διάλεξε αμέσως τα βασανιστήρια, αφού πρώτα του απολογήθηκε για την πίστη του.
Με διαταγή του επάρχου, οι δήμιοι άρχισαν τα βασανιστήρια. Του έξυσαν τόσο πολύ τις σάρκες που από τις πληγές φαίνονταν τα εντόσθιά του. Ο Άγιος όμως παρακάλεσε τον Θεό, πως αν τον κρίνει ακόμα χρήσιμο για την διδασκαλία του, να μην τον αφήσει να πεθάνει. Οι πληγές του Παφνουτίου έκλεισαν εκείνη τη στιγμή, με αποτέλεσμα οι δήμιοί του να πιστεύσουν και να ομολογήσουν το Χριστό ως μόνο αληθινό Θεό. Αυτό είχε ως συνέπεια τον αποκεφαλισμό τους. Τα ονόματά τους ήταν Διονύσιος και Καλλίμαχος.
Έπειτα από αυτό το γεγονός οδήγησαν τον Παφνούτιο στην φυλακή. Εκεί ήταν έγκλειστοι για οικονομικούς λόγους σαράντα πρόκριτοι. Ο Παφνούτιος έψαξε και βρήκε την ευκαιρία για να τους κηρύξει το θείο λόγο με αποτέλεσμα να πιστέψουν όλοι τους και να μαρτυρήσουν καιόμενοι, ύστερα από διαταγή του Αρριανού.
Ταυτόχρονα όμως με αυτό το γεγονός ο Παφνούτιος έγινε άφαντος από τα μάτια του Αρριανού. Τα αποτελέσματα του κυρήγματός του όμως φαίνονταν. Η παρουσία του ενδυνάμωσε την πίστη μιας οικογένειας πολύ πλούσιας- του Ευστοργίου, της Ερμιόνης και της κόρης τους Στεφανούς- , η οποία κατόπιν αυτού έκανε τεράστια έργα φιλανθρωπίας. Επόμενο ήταν να το πληροφορηθεί αυτό ο Αρριανός και αυτό τους οδήγησε στο μαρτύριο.
Όμως, ο Άγιος Παφνούτιος δε σταμάτησε εκεί. Δεκαέξι νεαροί, παιδιά των σαράντα προκρίτων που μαρτύρησαν, ομολόγησαν με θάρρος την πίστη του στο Χριστό. Τέτοιο θάρρος είχαν που όταν πια ο Αρριανός ετοίμασε το βασιλικό διάταγμα για τον θάνατό τους, ο μικρότερος από τους νεαρούς αυτούς του το ζήτησε και το πέταξε στη φωτιά που έκαιε σε έναν παραπλήσιο ειδωλολατρικό βωμό. Ο Αρριανός εξαγριώθηκε τόσο πολύ που τον πέταξε με τα ίδια του τα χέρια στη φωτιά του βωμού όπου και παρέδωσε το πνέυμα του. Οι υπόλοιποι δεκαπέντε εκτελέστηκαν έξω από την πολη.
Κάποια άλλη μέρα , ο Παφνούτιος είδε στις όχθες του Νείλου ογδόντα ψαράδες να ασχολούνται με τα δίχτυα τους και τις βάρκες τους. Αμέσως άρχισε να κηρύττει και όλοι τους πίστεψαν και οδηγήθηκαν στο μαρτύριο.
Μετά, όμως, από λίγο καιρό, ο Παφνούτιος πήγε και παρουσιάστηκε μόνος του στον Αρριανό, ο οποιος μόλις τον αντίκρυσε έδωσε εντολή να τον θανατώσουν με το φρικτό βασανιστήριο του τροχού. Αλλά τα μέλη του Αγίου μόλις κόβονταν, επανασυνδέονταν θαυματουργικά, με αποτέλεσμα όταν πήγε εκεί ο Αρριανός να δει το πτώμα, αντί για αυτό να δει σώο και όρθιο μπροστά του τον Παφνούτιο να τον ελέγχει για την ασέβειά του.
Μπροστά σε αυτό το θαύμα, ο πραιπόζιτος Ευσέβιος που ήταν παρών, ομολόγησε αμέσως ότι από εκείνη τη στιγμή πιστεύει και ο αυτός στον Χριστό, πράγμα που έκαναν και άλλοι τετρακόσιοι στρατιώτες που παρευρίσκονταν εκεί. Όλοι αυτοί οδηγήθηκαν σε τέσσερις πυρακτωμένες καμίνους, όπου και πήραν το στεφάνι του μαρτυρίου.
Ακομα μια φορά προσπάθησε ο Αρριανός να σκοτώσει τον Παφνούτιο, ρίχνοντας τον στον Νείλο με μια μεγάλη πέτρα δεμένη στο λαιμό του. Όμως, μετά από κάποια λεπτά φάνηκε να επιπλέει δίπλα στο πλοίο στο οποίο επέβαινε ο Αρριανός λέγοντάς του πως όλα αυτά γίνονται λόγω της πίστης του ίδιου στον Χριστό.
Τελικά, ο έπαρχος τον έστειλε στον Διοκλητιανό στη Ρώμη περιγράφοντας του όλα τα γεγονότα. Εκεί, ο Διοκλητιανός διέταξε και τον σταυρώσανε και με αυτό τον τρόπο έλαβε μαρτυρικό τέλος ο Άγιος Παφνούτιος.
Διασκευή από www.synaxarion.gr
