Ερώτηση που στάλθηκε στην ιστοσελίδα μας:
Τι να απαντούμε σε αυτούς που αμφισβητούν την ύπαρξη του Θεού με «λογικά» επιχειρήματα;
Πολλές φορές συμμαθητές ή γενικά συνομήλικοί μας, δεν πιστεύουν στην ύπαρξη του Θεού και μας φέρνουν επιχειρήματα όπως:
Αφού υπάρχει Θεός, γιατί παιδιά στην Αφρική διψούν και πεθαίνουν, λέτε οτι ο Θεός είναι Θεός Αγάπης, γιατί τότε τα παιδάκια αυτά πεθαίνουν έτσι άδικα; Δεν τα αγαπάει ο Θεός;
Επίσης λένε ότι προερχόμαστε από τους πιθήκους έχοντας το εξής επιχείρημα: Αφού οι νεάντερταλ που ήταν οι πρώτοι άνθρωποι στη Γη και από τους οποίους εμείς προερχόμαστε, ήταν ολόιδιοι με τους πιθήκους πώς εσύ λες ότι δεν προερχόμαστε από τους πιθήκους;
Η απάντηση της ιστοσελίδας μας στο πρώτο σκέλος της ερώτησης:
Κατά καιρούς ακούμε πολλών ειδών λογικά επιχειρήματα κατά της ύπαρξης του Θεού. Τις περισσότερες φορές όντως ακολουθείται μία λογική πορεία σκέψης της οποίας όμως η αφετηρία, η βάση, είναι λανθασμένη με αποτέλεσμα το τελικό συμπέρασμα να είναι και αυτό λανθασμένο.
Παράδειγμα:
Αφετηρία (λανθασμένη): Αν ο Θεός είναι παντοδύναμος και πανάγαθος λογικά δεν πρέπει να υπάρχει κακό στον κόσμο
Συμπέρασμα (λανθασμένο): άρα Θεός δεν υπάρχει.
Η αφετηρία είναι λάθος διότι δεν έχει ληφθεί υπόψη το μείζον αγαθό της ελευθερίας που παρέχει ο παντοδύναμος και πανάγαθος Θεός στα λογικά πλάσματά του (άνθρωποι, άγγελοι) με την οποία αποκτούν τη δυνατότητα άρνησης του Θεού και διάπραξης του κακού. Ο παντοδύναμος Θεός λόγω της αγαθότητάς του δίνει τη δυνατότητα στα πλάσματα Του να Τον αρνηθούν, να απορρίψουν το αγαθό και να ενεργήσουν το κακό.Κάθε φορά που καλούμαστε να απαντήσουμε σε κάποιον που μας παρουσιάζει ένα τέτοιο λογικό ή φαινομενικά λογικό επιχείρημα ας προσπαθούμε:
- όχι απλώς να ακούμε, αλλά να αφουγκραζόμαστε τον συνομιλητή μας. Να κατανοήσουμε τι πραγματικά ψάχνει, τι πραγματικά τον προβληματίζει. Ας μη βιαστούμε να τον “αποστομώσουμε” με επιχειρήματα αλλά ας προσπαθήσουμε πρώτα να μπούμε στη θέση του, στην οπτική του γωνία, να καταλάβουμε τα βιώματά του, να νιώσουμε την αγωνία του. Παρατηρείται πολλές φορές ότι κάτι άλλο είναι αυτό που αναζητά κάποιος και άλλο τελικά διατυπώνει ως ερώτηση.
- να μην υποτιμούμε ή προσβάλλουμε τον συνομιλητή μας ως “παράλογο”, “άσχετο”, “ασεβή” κλπ. Να σεβόμαστε τη σκέψη του. Υπάρχουν άνθρωποι που αναζητούν με καλή διάθεση αλλά με τρόπο που ίσως εμείς δεν κατανοούμε ή παρεξηγούμε!
Μπορούμε να απαντήσουμε και εμείς με λογικά επιχειρήματα. Η λογική δεν είναι αντίθετη στην πίστη ούτε η πίστη μας παράλογη. Η υγιής βιωματική πίστη πορεύεται οπωσδήποτε μαζί με την υγιή λογική που χάρισε ο Θεός στον άνθρωπο. Και τα δύο στην αυθεντική μορφή τους είναι δώρα του Θεού και δεν θα ήταν δυνατό το ένα να ανταγωνίζεται το άλλο.
Μήπως οι Άγιοι και η διδασκαλία της Εκκλησίας μας είναι παράλογοι; Βασίζονται όμως σε, μη κοσμικά, υπέρλογα δεδομένα τα οποία προσεγγίζονται βιωματικά και χαρισματικά.
Παράδειγμα αποτελεί η αγία Αικατερίνη, η οποία αναμετρήθηκε δημόσια, κατόπιν διαταγής του έπαρχου, με πολλούς φιλοσόφους και ρήτορες της εποχής σχετικά με τη χριστιανική λατρεία και τη λατρεία των ειδώλων. Κατά τη δημόσια αυτή αντιπαράθεση η αγία Αικατερίνη, νεαρό κορίτσι στην εφηβεία, με το φωτισμό του αγίου Πνεύματος, αποστόμωσε με λογικά επιχειρήματα τους ειδωλολάτρες φιλοσόφους μεταστρέφοντας αρκετούς στη Χριστιανική πίστη και εκπληρώνοντας το λόγο του ευαγγελίου «θέσθε οὖν εἰς τὰς καρδίας ὑμῶν μὴ προμελετᾶν ἀπολογηθῆναι· ἐγὼ γὰρ δώσω ὑμῖν στόμα καὶ σοφίαν, ᾗ οὐ δυνήσονται ἀντειπεῖν οὐδὲ ἀντιστῆναι πάντες οἱ ἀντικείμενοι ὑμῖν» (Ιω. κα΄ 14-15).
Πρώτα απ’ όλα, και πριν μιλήσουμε, ας προσευχηθούμε και ας ζητήσουμε τον φωτισμό του Θεού. Αρχίζοντας τη συζήτησή μας, καλό είναι να βρούμε μια κοινή βάση αναφοράς με το συνομιλητή μας. Υπάρχει κάτι που αποδεχόμαστε από κοινού με το συνομιλητή μας; αν ναι, ποιο είναι αυτό; είναι για παράδειγμα η αξιοπιστία των ευαγγελίων; τα θαύματα του Χριστού; η ιστορική ύπαρξη του Χριστού; σύγχρονες μορφές αγίων; κάποια επιστημονική θεωρία; κάποιο γεγονός; κλπ. Εφόσον βρεθεί η ορθή αυτή κοινή βάση μπορούμε ξεκινώντας από εκεί να προσφέρουμε κάποια λογικά επιχειρήματα.
Ας μην εκνευριζόμαστε αν δε φαίνεται να μας καταλαβαίνουν. Αν ίσως διαπιστώνουμε πολύ αντίδραση ας μην επιμένουμε πεισματικά. Σκοπός δεν είναι να επικρατήσουμε μέσα σε μια λογομαχία αλλά μέσω ημών να ακουστεί ο Λόγος του Θεού, η μαρτυρία για την Αλήθεια. Μπορεί να απορρίπτουν τα όσα λέμε αλλά αυτά τα λίγα, φτωχά λόγια μας φτάνουν στα αυτιά όσων μας ακούνε και από εκεί εισχωρούν στην καρδιά τους και ακόμη και μετά από χρόνια ο σπόρος που έπεσε μπορεί όντως να καρποφορήσει! Να θυμόμαστε: Τα εμπόδια δεν είναι στη λογική! Τα εμπόδια είναι στην προαίρεση!
Μη βιαζόμαστε, απογοητευόμαστε ή αγχωνόμαστε αν δεν δούμε άμεση ανταπόκριση. Το τι απαντήσαμε πολύ πιθανόν μετά από καιρό να ξεχαστεί. Το ποιοι είμαστε και πώς απαντήσαμε, όμως, δεν θα ξεχαστεί τόσο εύκολα.
«Ἀρχὴ σοφίας φόβος Κυρίου» (Παρ. α΄ 7). Είναι καλή η ανθρώπινη λογική, αλλά δεν είναι τίποτα μπροστά στη Σοφία του Θεού την οποία χαρίζει σε όσους τον ακολουθούν πιστά και φωτίζονται από Εκείνον. «Ἡ γὰρ σοφία τοῦ κόσμου τούτου μωρία παρὰ τῷ Θεῷ ἐστι» (Α΄Κορ. γ΄ 19). Πρέπει επομένως να έχουμε συνέπεια έργων και λόγων και να απαντάμε με αγάπη και διάκριση.
Να ένα γεγονός που με κατέκπληξε στην κυριολεξία!! Ακόμη περισσότερο μου έκανε εντύπωση ότι περιλαμβάνει κι έναν μεγάλο επιστήμονα της ανθρωπότητας!!
Σε πανεπιστήμιο, ένας νεαρός μαθητής εξηγεί στον άθεο καθηγητή του, γιατί πιστεύει στο Θεό.
Ο καθηγητής, αρχικά, υποστηρίζει πως δεν υπάρχει Θεός, λόγω του ότι επικρατεί το κακό στον κόσμο, ότι υπάρχουν τόσες ασθένειες και ότι δεν έχουμε αντιληφθεί με τις αισθήσεις μας το Θεό.
Στη συνέχεια, ο νεαρός μαθητής διορθώνει κάποια λάθη του κυρίου, με τεκμηρίωση από την επιστήμη και τα φυσικά πράγματα.
Πρώτον, το κρύο δεν μπορεί να ορισθεί!! Είναι απλώς η έλλειψη της θερμότητας!!
Δεύτερον, δεν υπάρχει σκοτάδι για το λόγο ότι δεν μπορεί να ορισθεί. Απλώς είναι η έλλειψη του φωτός!!
Συμπέρασμα: Ο Θεός δεν είναι κάτι τελικό, με την έννοια ότι μπορεί να ορισθεί από τον άνθρωπο. Η πίστη όμως είναι αυτή που προσεγγίζει Εκείνον και τελικά τον αισθανόμαστε κοντά μας.
Ο καθηγητής, λοιπόν, παραδέχτηκε το λάθος του, και ο νεαρός μαθητής δεν ήταν άλλος από τον Άλμπερτ ΑΪνστάιν!!!
Έχω πρόσφατα συζητήσει με διάφορους άθεους για τέτοια ζητήματα. Θα σου εκθέσω απλώς τη γνώμη μου:
Ως προς την πρώτη παρατήρηση: Εύκολη η απάντηση… μπορείς να ανατρέξεις στο εξαιρετικό και πολύ χρήσιμο βιβλίο του κ. Βασιλειάδη “Ελευθερία: προνόμιο, δώρο ή πρόβλημα”.
Σου παραθέτω χωρία από τα σχόλια που άφησα σε κάποιον πρόσφατα:
“για τα παιδάκια της Αφρικής φταίνε οι άνθρωποι που έχουν βάλει το συμφέρον τους πάνω από την άνθρωπο και που έχουν προτάξει την ύλη σε πρώτιστη αξία. Ο Θεός μας έκανε όλους ίσους, αλλά εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε τις ανισότητες. Ο Θεός έχει δώσει ελευθερία στον άνθρωπο να κάνει ο,τι θέλει είτε σωστό είτε λάθος… θα έχει όμως αυτομάτως από τις ίδιες του τις πράξεις τις ανάλογες συνέπειες. Ο άνθρωπος αυτοτιμωρείται με τα σαθρά έργα του!”, “Σύμφωνα όμως με την ορθόδοξη πίστη, ο άνθρωπος που απομακρύνεται από τον Έναν και Αληθινό Θεό δέχεται και τις συνέπειες…. και αυτές επηρεάζουν όχι μόνο τον ίδιο, αλλά και τους συνανθρώπους του, πχ παιδάκια στην Αφρική, τη φύση, πχ αν κάποιος χτίζει αυθαίρετα, θα δεχτεί ο ίδιος τις συνέπειες της καταστροφής των δέντρων… προφανώς και δεν ευθύνεται ο Θεός για αυτό.”, “Τα παιδάκια στην Αφρική δεν πληρώνουν καμία αμαρτία…. αν οι άνθρωποι δεν διανέμουν τον πλούτο με ισότητα, αυτές είναι οι συνέπειες.”, “Ο Θεός ενδιαφέρεται πάρα πολύ για όλους… αφου μας επλασε απο απεραντη αγαπη και ευσπλαχνια… μαλιστα θαυματουργικα μας καθοδηγει στο σωστο και το ηθικο και το εναρετο, μας προφυλασσει απο το κακο. Ομως σεβεται και την ελευθερια μας… τις σωστες και τις λανθασμενες επιλογες… τι νομιζεις, αν δεν ηθελε δεν θα μπορουσε μονομιας να εξαφανισει το κακο και την αδικια;;; δεν το κανει ομως, ξερεις γιατι;; γιατι τοτε ο Τελειος θα ακυρωνε ενα απο τα στοιχεια που κανουν τον ανθρωπο τελειο δημιουργημα… την ελευθεια… ο ανθρωπος εχει αυτο το οπλο και το χειριζεται λαθος… εξ ου και η αδικια και το κακο… το κακο ειναι δημιουργημα του διαβολου και του κακου ανθρωπινου εαυτου… οχι του Θεου… Εκεινος το σεβεται και παρ ολο που ειμαστε πνιγμενοι μεσα στην κακια μας, Αυτος μας αγαπαει τοσο που μας καθοδηγει και βοηθαει ακομα και τοτε”
Όσον αφορά τη δεύτερη απορία… Φέτος η βιολογία της γ λυκείου γενικής παιδείας κάνει μία ικανοποιητική αναφορά στα “ανθρωποειδή”, ειδικά το κεφάλαιο 3.4.5… μπορείς να μπεις στο ψηφιακό σχολείο να το μελετήσεις (καλό θα ήταν να ξεκινήσεις από το 3.4.4., εκεί λέει πως ο άνθρωπος ακολούθησε διαφορετική εξελικτική πορεία από τον πίθηκο και τον χιμπατζή). Επίτρεψε μου αρχικά να σου πω πως οι πρώτοι άνθρωπος ήταν ο homo habilis, αρκετά προγενέστερος του homo sapiens neanderthalensis. Επίσης, ο άνθρωπος του Νεάντερνταλ, όπως θα διαβάσεις, διέφερε ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ από τον πίθηκο… οπότε τους έχεις ήδη αντικρούσει δύο επιχειρήματα ;)
Πάντως το συγκεκριμένο θέμα απαιτεί ιδιαίτερη μελέτη και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διατυπώνονται απόψεις αυθαίρετες. Να θυμάσαι πως θρησκεία και επιστήμη δεν συγκρούονται… χρειάζεται να ρωτήσεις ειδικούς επιστήμονες και θεολόγους… οι δεύτεροι θα σου ερμηνεύσουν κατάλληλα τους σχετικούς στίχους της Γένεσης. Εγώ δεν είμαι επιστήμονας για να σου απαντήσω… πάντως θέλω και εγώ να το μελετήσω σε βάθος αυτό το θέμα… Μέχρι στιγμής έχω κατά νου το εξής: Ο Αδάμ και η Εύα ήταν ακριβώς σαν κι εμάς… άρα τα μόνα έμψυχα όντα επί γης… οπότε ότι προηγήθηκε θεωρώ πως δεν είχε ψυχή (ως γνωστόν τα ζώα δεν έχουν ψυχή). Το ότι μπορεί (και λέω μπορεί, γιατί οι ανθρωπολόγοι κάνουν εικασίες, δεν είναι 100% βέβαιοι για τα ευρήματά τους… όπως θα δεις στο βιβλίο της βιολογίας υπάρχει έντονη χρήση των λέξεων “θεωρείται”, “ενδεχομένως”, “αποδόθηκε” κλπ που δίνουν υποκειμενική χροιά στο λόγο) να είχαμε κοινό πρόγονο με τον πίθηκο, δεν σημαίνει πως καταγόμαστε από τους πιθήκους, αφού ολοφάνερα ακολουθήσαμε άλλη εξελικτική πορεία… το ότι ο Θεός έπλασε από χώμα τον άνθρωπο (κάτι που αυτομάτως τους συνδέει με τη φύση και όλα τα ζώα) σημαίνει πως έχουμε ομοιότητες με αυτά… σε εμάς όμως ενεφύσησε πνοή ζωής, οπότε αποκτήσαμε ψυχή (ελευθερία, βούληση, λογικό) και αποκτήσαμε την δυνατότητα να τον προσεγγίσουμε, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα ζώα… αυτή η “πνοή ζωής” σηματοδοτεί μία τεράστια τομή στην εξέλιξη. Πάντως, όπως είπα, αυτή είναι η οπτική μου… είναι πολύ λεπτό το ζήτημα αυτό.
1) Η αγάπη του Θεού δεν κρίνεται στις υλικές παροχές αλλά στις επουράνιες! Επειδή, λοιπόν, ο Θεός αγαπάει αυτά τα παιδιά πιθανόν τα προστατεύει από την αμαρτολή ζωή που ίσως θα ζούσαν αν είχαν ό,τι έχουμε! Κανείς δεν ξέρει, βέβαια, το σχέδιο του Θεού…το σίγουρο είναι ότι ποτέ δεν εκφράζει μίσος! Ο Θεός είναι πολύ άδικος! Από την υπέρμετρη αγάπη του μας κρατάει πάνω στη γη…
2) Αν ισχύει αυτό, τι προέρχεται πριν από τον κοινό μας πρόγονο κ.λπ. ; Ποιος έφτιαξε το πρώτο κύτταρο; Τα πάντα στο σύμπαν, αποδεδειγμένα, έχουν αρχή και τέλος. Μάλλον αυτός που έφτιαξε το πρώτο κύτταρο είναι ο Θεός… Τα γραφόμενα της Παλαιάς Διαθήκης αναφέρουν την χωριστή δημιουργία του ανθρώπου.
H αλήθεια πάντως είναι ότι είναι δύσκολο να τους αντιμετωπίσεις με τη λογική.
Την μεγαλύτερη δύναμη έχει το βίωμα που απολαμβάνουμε κοντά Του.
Χαίρετε!
Επειδή το θέμα, όπως αποδείχθηκε, είναι πολύ μεγάλο και πολύ ενδιαφέρον, η ιστοσελίδα μας θα δώσει την απάντηση σε τρία σκέλη. Σήμερα τοποθετήθηκε η απάντηση στο γενικό αρχικό ερώτημα: “Τι να απαντούμε σε αυτούς που αμφισβητούν την ύπαρξη του Θεού με “λογικά” επιχειρήματα;”
Θα ακολουθήσουν, σε ξεχωριστές αναρτήσεις, απαντήσεις στα δύο επιμέρους ερωτήματα-επιχειρήματα.