Ερώτηση που λάβαμε:
“Γιατί οι γυναίκες δεν πρέπει να φοράνε παντελόνια;”
Η απάντηση της ιστοσελίδας μας:
Είναι αλήθεια ότι το παντελόνι στις γυναίκες έχει σχεδόν επιβληθεί ως κάτι συνηθισμένο, πρακτικό και μοντέρνο.
Ωστόσο κάθε ώριμος και υπεύθυνος άνθρωπος οφείλει να τοποθετείται σε κάθε ζήτημα όχι ανάλογα με το τι κάνουν οι πολλοί ή τι τον βολεύει αλλά να εξετάζει κάθε φορά ποιο είναι το σωστό και ωφέλιμο.
Θα επισημάνουμε μερικά σημεία που θα μπορούσαν να προβληματίσουν.
- Αναγκαία η σαφής διάκριση των δύο φύλων.
Η ενδυμασία μας είναι χαρακτηριστικό/διακριτικό του φύλου μας. Δηλαδή τονίζει την διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών. Και ναι μεν υπήρξαν ιστορικές περίοδοι που τα ενδύματα ανδρών και γυναικών να έχουν παρεμφερή «βάση», αλλά ποτέ δεν ήταν ακριβώς το ίδιο, ώστε να υπάρχει σαφής διάκριση. Το πρόβλημα δεν είναι το παντελόνι αυτό καθαυτό, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο: Σήμερα είναι η ενδυμασία αυτό το οποίο «αντιγράφει» το ένα φύλο από το άλλο. Αύριο αυτό θα θεωρείται πια φυσιολογικό και κάτι άλλο θα πάρει τη θέση του. Και, προϊόντος του χρόνου οδηγούμαστε σε μια εξομοίωση μεταξύ των φύλων. Στα φύλα έχουμε μεν ισότητα όπως μας λέει το Ευαγγέλιο, έχουμε όμως και ετερότητα, διακριτότητα. Αυτά τα στοιχεία αν χαθούν, πλέον οδηγούμαστε στην ισοπέδωση.
Το παντελόνι εισάγεται ορμητικά στον γυναικείο κόσμο με το φεμινιστικό κίνημα του 20ου αιώνα το οποίο πρεσβεύει την αναβάθμιση του ρόλου και της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία. Με την καθιέρωση όμως του ίδιου ενδύματος για τη γυναίκα με αυτό που έχει ο άνδρας, η γυναίκα δεν αναβιβάζεται, απλώς αντιγράφει τον άνδρα και συνεπώς υποβιβάζεται σε μιμητή.
Τελικά το κίνημα του φεμινισμού αντί να επιφέρει την ισότητα, κατέληξε στην ισοπέδωση των φύλων και υποβάθμιση της γυναίκας η οποία ξέχασε το ρόλο της. Αντίθετα η Εκκλησία προασπίζεται την ισοτιμία των δύο φύλων και παράλληλα τονίζει το σεβασμό στη διαφορετικότητά τους και τους διακριτούς ρόλους τους.
Αλήθεια, με την αντίστοιχη συλλογιστική ότι «άνδρας και γυναίκα είναι το ίδιο»…
Γιατί να μην φοράνε φούστα οι άνδρες;
Αυτή η μόδα δεν είναι μακριά. Μπορεί κάποτε να «καθιερωθεί» και αυτή και να θεωρείται μετά από λίγα χρόνια «φυσιολογική» (όσο αστεία και αν μας φαίνεται τώρα).
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο λόγος του Θεού δίνει σαφή οδηγία προκειμένου να διατηρείται η διάκριση των δύο φύλων και στην ενδυμασία: «Ενδύματα και πράγματα που αρμόζουν στον άνδρα, δεν θα τα βἀλει επάνω της η γυναίκα. Και δεν θα φορέσει ο άνδρας γυναικεία φορέματα. Διότι οποιοσδήποτε τα κάνει αυτά, είναι σιχαμερός ενώπιον Κυρίου του Θεού σου». (Δευτερονόμιον κβ΄ 5). Ενώ υπάρχει και σχετικός κανόνας της Στ΄ Οικουμενικής Συνόδου: «…ὁρίζοντες, μηδένα ἄνδρα γυναικείαν στολὴν ἐνδιδύσκεσθαι, ἢ γυναῖκα τὴν ἀνδράσιν ἁρμόδιον» (κανένας άνδρας να μην ενδύεται γυναικεία στολή ούτε η γυναίκα αυτήν που αρμόζει στους άνδρες).
- Είναι θέμα σεμνότητας.
Το παντελόνι ως γνωστόν υπερτονίζει την ανατομία του σώματος. Αυτό είναι προκλητικό και εκθέτει τη γυναίκα καθώς ελκύει επιπόλαια βλέμματα. Το ζητούμενο για τη γυναίκα δεν είναι να τραβάει την προσοχή των ανδρών τονίζοντας τα σωματικά χαρακτηριστικά της και φροντίζοντας την εξωτερική της εμφάνιση.
Αυτό που δίνει χάρη και ομορφιά στη γυναίκα δεν είναι ο «ἔξωθεν […] κόσμος, ἀλλ’ ὁ κρυπτὸς τῆς καρδίας ἄνθρωπος» (Α΄ Πετρ. γ΄ 3-4), όχι τα εξωτερικά στολίδια, δηλαδή, αλλά ο κρυφός και αφανής στα σωματικά μάτια εσωτερικός άνθρωπος της καρδιάς.
. Μάλιστα στον ιερό ναό οφείλουμε να εισερχόμαστε ντυμένοι σεμνά καθώς παραγγέλλει ο Απόστολος Παύλος: «[προσεύχεσθαι] τὰς γυναῖκας ἐν καταστολῇ κοσμίῳ, μετὰ αἰδοῦς καὶ σωφροσύνης κοσμεῖν ἑαυτάς, μὴ ἐν πλέγμασιν ἢ χρυσῷ ἢ μαργαρίταις ἢ ἱματισμῷ πολυτελεῖ, ἀλλ’ ὃ πρέπει γυναιξὶν ἐπαγγελλομέναις θεοσέβειαν, δι’ ἔργων ἀγαθῶν» (Α΄ Τιμ. β΄ 9-10), δηλαδή: «οι γυναίκες να προσεύχονται με ενδυμασία σεμνή, να στολίζουν τον εαυτό τους με συστολή και σωφροσύνη και όχι με τα φιλάρεσκα πλεξίματα των μαλλιών τους ή με χρυσά ή μαργαριταρένια κοσμήματα ή με πολυτελή ρούχα, αλλά με ό,τι ταιριάζει σε γυναίκες πού στα μάτια όλων παρουσιάζονται ως θεοσεβείς. Θέλω δηλαδή οι γυναίκες να στολίζονται με καλά έργα».
Είναι αλήθεια ότι στη σημερινή εποχή είναι μάλλον ηρωικό το να κάνει μια νέα την διαφορά στο ζήτημα της ενδυμασίας. Όμως αυτό είναι που τελικά κάνει ανδρεία τη γυναίκα: το να μην υποχωρεί ούτε μπροστά στη συνήθεια ούτε μπροστά στη μάζα. Ξεκινώντας όμως έτσι ανυποχώρητα τη ζωή της σίγουρα θα την περιμένει ευλογία από τον Θεό και η ίδια θα μπορέσει να πλάσει χαλύβδινο τον χαρακτήρα της.
Καταρχήν, ας δούμε από που έχει ξεκινήσει το θέμα αυτό. Μέχρι τη δεκατία 20-30, το παντελόνι ήταν 100% ανδρικό ρούχο. Ας λάβουμε υπόψιν μας ότι πριν από 100 χρόνια η μόδα δεν είχε επινοήσει ακόμη το “γυναικείο παντελόνι”. Μιας λοιπόν και το πρόβλημα θεωρείται σύγχρονο, αν θέλουμε να καταλήξουμε προσεκτικά σε μια γνώμη, σύμφωνη με το θέλημα του Θεού, προτείνω να συμβουλευτούμε τρεις μεγάλους σύγχρονους γέροντες της Ορθοδοξίας.
ΑΓΙΟΣ ΠΑΙΣΙΟΣ
– Γέροντα, πώς ν΄ αντιμετωπίσουμε τις γυναίκες που έρχονται στο Μοναστήρι με παντελόνι; Συχνά λένε ότι είναι πιο πρακτικό αλλά και πιο σεμνό από τα κοντά.
– Σήμερα θα φορούν ή κοντά ή παντελόνια! Άντε τώρα! Αφού ξεκάθαρα το λέει η Παλαιά Διαθήκη, και βλέπεις και με τί λεπτομέρειες! «Δεν επιτρέπεται ο άνδρας να φοράη γυναικεία στολή και η γυναίκα ανδρική».Είναι νόμος και είναι και άπρεπο. Άνδρες που φορούν φουστάνια είναι ελάχιστοι, πολύ ελάχιστοι.
– Αυτές όμως που δουλεύουν στα χωράφια, λένε ότι δεν μπορούν να κινηθούν άνετα στην δουλειά, αν δεν φορούν παντελόνι.
– Αυτά είναι δικαιολογίες.
– Γέροντα, και για τα κοριτσάκια λένε οι μητέρες ότι τα φορούν παντελόνι, για να μην κρυώνουν.
– Άλλη λύση δεν υπάρχει; Δεν υπάρχουν κάλτσες μέχρι πάνω; Έ, ας φορέσουν κάλτσες μέχρι πάνω, για να μην κρυώνουν. Άμα θέλει κανείς, για όλα βρίσκει λύσεις.
ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ
Διηγεῖται πνευματικό παιδί τοῦ Ὁσίου: «Ἦταν λίγο μετά τήν συνταξιοδότησή του ὡς ἱερέως… Ὑπηρέτησε τριάντα χρόνια περίπου ὡς ἐφημέριος στό ναΰδριο τοῦ Ἁγίου Γερασίμου τῆς Πολυκλινικῆς τῶν Ἀθηνῶν, δίπλα στήν Ὁμόνοια, ἐπί τῆς ὁδοῦ
Πειραιῶς. Τότε, λοιπόν, μία μέρα βρέθηκε ἐκεῖ στήν περιοχή καί, περνώντας μπροστά ἀπό τόν Ἱ. Ναό τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου Ὁμονοίας, ἀνέβηκε νά προσκυνήσει. Τήν ὥρα, πού ἔβγαινε ἀπό τήν ἐκκλησία, τόν πλησίασε ἕνα ζευγάρι μαζί μ’ ἕνα κοριτσάκι
καί τόν ρώτησαν ἄν μποροῦσαν νά τόν ἀπασχολήσουν γιά λίγο.
Ὁ Γέρων Πορφύριος τούς ἐξήγησε ὅτι δέν ἦταν ἐκεῖνος ὁ ἐφημέριος του ναοῦ.
«Δέν πειράζει» τοῦ εἶπαν ἐκεῖνοι. «Ἕνα ἐρώτημα μόνο θέλουμε νά σᾶς θέσουμε, δέν θά σᾶς ἀπασχολήσουμε πολύ».
«Ἔχουμε αὐτό τό κοριτσάκι», τοῦ εἶπε ὁ ἄνδρας, «καί ἡ γυναίκα μου ἐπιμένει νά τοῦ φορέσει παντελόνια. Ἐγώ δέν τό δέχομαι αὐτό, δέν τό θέλω. Κι ἔτσι φθάσαμε νά διαφωνήσουμε πολύ ἔντονα. Ἀποφασίσαμε λοιπόν, νά πᾶμε σ’ ἕνα ἱερέα, ἕναν ὁποιοδήποτε ἱερέα, νά τοῦ θέσουμε τό πρόβλημά μας κι ὅ,τι μᾶς πεῖ αὐτός νά κάνουμε. Δεσμευθήκαμε, ὅμως νά κάνουμε ὅ,τι μᾶς πεῖ».
Ὁ Γέρων Πορφύριος τούς εἶπε ἀρχικά ὅτι τό θέμα δέν ἦταν ἁπλό. Στή συνέχεια τούς ἐξήγησε ὅτι τό θέμα αὐτό εἶναι λελυμένο καί στήν Ἁγία Γραφή καί στούς Ἱερούς κανόνες. Ἀλλά εἶναι λελυμένο καί φυσικά, ἀπό τήν φύση, δεδομένου ὅτι ἡ γυναίκα δέν εἶναι τῆς ἴδιας φύσεως μέ τόν ἄνδρα καί σωματικά καί ψυχικά διαφέρει ἀπ’ αὐτόν. Καί αὐτή ἡ διαφορά τονίζεται καί μέ τήν ἐνδυμασία, ἀφοῦ ἀλλιῶς εἶναι πλασμένο τό ἀνδρικό σῶμα καί ἀλλοιῶς τό γυναικεῖο. Τούς παρέπεμψε δέ στό Δευτερονόμιο, πού ἀπαγορεύει στούς ἄνδρες νά φέρουν γυναικεία ἐνδυμασία καί στίς γυναῖκες νά φέρουν ἀνδρική ἐνδυμασία.
ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ΤΣΑΛΙΚΗΣ
Κόρη Ιερέως πέρασε τον συνήθη πειρασμό της εφηβείας για το παντελόνι. Οι γονείς τής είπαν πολλά, συζήτησαν, την συμβούλευσαν και οι δυο, αυτή όμως επέμενε. Τότε της είπαν: «Εμείς δεν έχομε να προσθέσωμε τίποτε άλλο. Αν θέλης, όμως, να συζητήσης το θέμα με τον Γέροντα και να κάνωμε όλοι μας υπακοή σε ό,τι πη εκείνος». Πήγε, λοιπόν, κι όταν βγήκε, είχε χαλαρώσει τελείως. Ο Γέροντας της είπε: «Καλό μου παιδί, αυτό δεν το θέλει ο Θεός για τις γυναίκες. Δεν σκέπτεσαι ότι είσαι παιδί ιερέως, και αν το κάνης εσύ, θα σε μιμηθούν κι άλλες κοπέλλες; Δεν σκέπτεσαι τον πατέρα σου; Πώς θα μιλήση γι’ αυτό το θέμα στις γυναίκες;». Τα λόγια του είχαν την ζεστασιά και την ευωδία της προσευχόμενης καρδίας, γι’ αυτό αλλοίωναν τους ανθρώπους.
[Βιβλία: [1] Λόγοι Α΄ – Με πόνο και αγάπη για το σύγχρονο άνθρωπο [2] Βίος και λόγοι Γέροντος Πορφυρίου [3] Ο Γέρων Ιάκωβος. Διηγήσεις-Νουθεσίες-Μαρτυρίες.]
Ακριβώς, όπως κι ο Άγιος Γέροντας μας λέει, γιατί να φοράνε παντελόνι οι γυναίκες; Επειδή το επιβάλλει η μόδα; Γιατί να ντύνονται ανδροπρεπώς; Έτσι χάνουν τη θηλυκότητά τους.
ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟ 22,5 αλλά και αλλού γίνεται αναφορά)
Ουκ έσται σκεύη ανδρός επί γυναικί, ουδέ μή ενδύσηται ανήρ στολήν γυναικείαν, ότι βδέλυγμα Κυρίω τω Θεώ σού εστι πάς ποιών ταύτα.
Δεν επιτρέπεται εις γυναίκα να φορή ανδρικά ενδύματα, ούτε στον άνδρα να φορή γυναικεία ενδύματα, διότι καθένας που κάμνει αυτά, είναι αποκρουστικός και αηδιαστικός ενώπιον Κυρίου του Θεού σου.
“Πρίν εξηγήσω θά πείτε: «Μά, αυτά ανήκουν στήν Παλαιά Διαθήκη. Στήν Παλαιά Διαθήκη υπάρχουν καί οι δέκα εντολές, αλλά ποιός σάς είπε ότι καταργήθηκαν;” (Γέροντας Αθανάσιος Μυτιληναίος)
Εξάλου το αναφέρει και ο ΙΓ΄ Κανόνας της εν Γάγγρα Συνόδου και ο ΞΒ´ κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνδόδου.
ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑ ΝΙΛΑ (+1999, ΡΩΣΙΑ)
Η γερόντισσα μιλούσε με πολύ πόνο για τις γυναίκες που φορούσαν παντελόνι:
«Δεν επιτρεπεται στις γυναίκες να φορούν ρούχα ανδρικά και στους άνδρες γυναικεία. Γι αυτό θα λογοδοτήσουν μπροστά στο Θεό. Πρέπει να ξέρετε ότι τις γυναίκες που φορούν παντελόνι,στον επόμενο πόλεμο θα τις πάρουν για να πολεμήσουν και λίγες θα επιστρέψουν»
Την ώρα που έλεγε αυτά τα λόγια μία γυναίκα που ήταν παρούσα σκέφτηκε: «Τι το κακό υπάρχει στο να φοράω παντελόνι στον κήπο. Είναι πολύ βολικό»
Η γερόντισσα αντέδρασε αμέσως σε αυτήν την σκέψη:«Και εσύ στον κήπο μη φοράς παντελόνι,θα δώσεις λόγο γι’αυτό»
[Απόδοση στα ελληνικά π.Γεώργιος Κονισπολιάτης]
* Ο Γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης αναμένεται να αγιοκαταταχθεί φέτος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
ΦΥΣΙΚΑ χρειάζεται τεράστεια ψυχική δύναμη και ενδεχόμενη σφορδή σύγκρουση με τους γονείς και τις φίλες. Ο πνευματικός εδώ κρίνεται απαραίτητος για τον αγώνα. Αυτοί που αγάπησαν τον Χριστό όταν κλήθηκαν να τον αρνηθούνε ή να δώσουνε το κεφάλι τους διάλεξαν τον δεύτερο. ΌΧΙ ότι ο ψυχολογικός πόλεμος που μπορεί να συμπεριλαμβάνει ακόμη και στέρηση αγαθών ή και σωματικό εκφοβισμό δεν είναι μαρτύριο, αλλά ίσως να είναι μικρότερο.
Τί να προσθέσει κανείς.. Η Γραφή μίλησε, οι Άγιοι μίλησαν και οι πέτρες ακόμη.
Θα ήταν σωστότερη προσέγγιση να μην απολυτοποιούμε τα πράγματα.Τα ρούχα αλλάζουν με την εποχή. Και την εποχή του Δευτερονομίου και του Χριστού ακόμα, το παντελόνι δεν υπήρχε σαν ρούχο. Χιτώνες φορούσαν οι άνδρες. Πρωτοεμφανίστηκε τους τελευταίους αιώνες ως ανδρικό αρχικά ρούχο, όπως ηταν και για το μεγαλύτερο κομμάτι του προηγούμενου αιώνα, και βάσει αυτού του δεδομένου σε εκείνη την εποχή εξέφεραν την πνευματική τους γνώμη οι σύγχρονοι γέροντες. Όμως πλέον αποτελεί ενα ρούχο που είναι και ανδρικό και γυναικείο. Επομένως, θα ήταν άστοχο να χρησιμοποιούμε αυτά τα χωρία της Π.Δ. σε λάθος δεδομένα.
Μάλλον είναι καλύτερο να επιστήσουμε την προσοχή μας στη σεμνότητα του ρούχου που φοράμε, όποιο κι αν είναι αυτό, με σκοπό να μην προκαλεί.
Υπάρχει όμως και ένας 2ος λόγος.
Τα παντελόνια δεν είναι αρκετά σεμνά.
«Ωσαύτως και αι γυναίκες με στολήν σεμνήν, με αιδώ και σωφροσύνην να στολίζωσιν εαυτάς, ουχί με πλέγματα, ή χρυσόν ή μαργαρίτας, ή ενδυμασίαν πολυτελή» (Απόστολος Παύλος – Α΄Τιμ.β:9).
Την σεμνή στολή την τονίζει στις γυναίκες όχι στους άνδρες. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι οι άνδρες πρέπει να ντύνονται άσεμνα, αλλά διαχρονικά οι άνδρες είχαν και λιγότερο σεμνές ενδυμασίες, χωρίς αυτό να προκαλεί κάποιο πρόβλημα.
Βλέπουμε λόγου χάρη τον Αξιωματικό του Ρωμαϊκού στρατού Άγιο Δημήτριο έφιππο, με κάτι που μοιάζει με στενό παντελόνι και με έναν πολύ κοντό χιτώνα από πάνω, κάτι που του ήταν αναγκαίο για τις μάχες. Αυτό θα θεωρούνταν και θεωρείται ακόμη άσεμνο για μια γυναίκα (πόσο μάλλον τα κοντά φουστάνια). Βεβαίως οι γυναίκες στα χωράφια θα ανασήκωναν σε έναν βαθμό τους ποδήρεις χιτώνες, αλλά μέχρι εκεί, και δεν βλέπουμε κάτι τέτοιο σε κάποια βυζαντινή αναπαράσταση.
Φίλη, θα συμφωνήσω μαζί σου όσον αφορά το “να μην απολυτοποιούμε τα πράγματα”! Όντως “τα ρούχα αλλάζουν με την εποχή”, όπως γράφεις, και μαζί με αυτά η εξωτερική εμφάνιση αλλά και οι απόψεις των ανθρώπων, προσθέτω. Και είναι δύσκολο κάποιος να είναι διαφορετικός από τους άλλους. Πράγματι, είναι αγώνας (και μάλιστα μεγάλος κάποιες φορές) για μια σημερινή γυναίκα να αποφεύγει να φοράει γυναικεία παντελόνια, πολλώ δε μάλλον για μια μαθήτρια στο χώρο του σχολείου. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα βρεθεί αντιμέτωπη με την περιέργεια κάποιων (γιατί δεν ακολουθεί τη μόδα της εποχής), ίσως και με την ειρωνεία μερικών. Σίγουρα ένα κορίτσι είναι δύσκολο να σηκώσει το βάρος μιας τέτοιας επιλογής.
Από την αρχαιότητα οι ενδυμασίες ανδρών και γυναικών ήταν διαφορετικές. Άλλωστε, για αυτό στο Δευτερονόμιο διαβάζουμε “Ουκ έσται σκεύη ανδρός επί γυναικί, ουδέ μή ενδύσηται ανήρ στολήν γυναικείαν, ότι βδέλυγμα Κυρίω τω Θεώ σού εστι πάς ποιών ταύτα”. Το παντελόνι πράγματι πρωτοεμφανίστηκε τους τελευταίους αιώνες. Ωστόσο, -εδώ θα διαφωνήσουμε- πολύ παρόμοια ρούχα, υπήρχαν ήδη από την αρχαιότητα. Αν και δε λέγονταν παντελόνια, ήταν αποκλειστικά ανδρικά ρούχα και δεν φοριούνταν από γυναίκες, και αν υπήρχαν σήμερα θα τα αποκαλούσαμε παντελόνια. Οι γυναίκες για πρώτη φορά άρχισαν μαζικά να φορούν τέτοιου είδους ενδύματα στις αρχές του 20ου αιώνα.
Ισχύει ότι “πλέον είναι ρούχο και ανδρικό και γυναικείο”. Όμως το ίδιο ισχύει και για τις βερμούδες, τα σκουλαρίκια, τα σορτς, τα τατουάζ και πολλά ακόμη. Αυτή είναι η εποχή μας. Σήμερα πολλά παιδιά γεννιούνται με αυτά τα δεδομένα και μεγαλώνοντας τους φαίνεται αυτονόητο ότι τέτοια αντικείμενα είναι και αντρικά και γυναικεία.
Επίσης καλό είναι να λάβουμε υπόψιν μας ότι οι απόψεις των τριών αγίων που παρατέθηκαν παραπάνω, διατυπώθηκαν πριν από περίπου 30 χρόνια. Με λίγα λόγια, οι άγιοι αυτοί θα μπορούσαν να ζήσουν ίσως 30 χρόνια παραπάνω. Τότε άραγε θα είχαν άλλη άποψη για το θέμα; Μπορεί να το προσέγγιζαν διαφορετικά αλλά η άποψη τους δεν θα ήταν διαφορετική.
Όλοι καταλαβαίνουν ότι στο θέμα αυτό υπάρχει μια ιδιαίτερη δυσκολία, από την πλευρά των γυναικών, και δεν πρέπει οι γονείς να εξαντλούν όλη την αυστηρότητα τους σε αυτό το θέμα. Άλλωστε ο κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερο ον και μπορεί να επιλέγει μόνος του το τι φορέσει, πως θα συμπεριφέρεται κλπ. Ωστόσο ο λόγος του Θεού δεν αλλάζει (“ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι”). Σαν μιμητές του Χριστού, καλούμαστε να πάμε απέναντι σε πολλά πράγματα του κόσμου.
Σε αυτό τον αγώνα έχουμε πάντοτε δίπλα μας το Θεό, ο οποίος επέλεξε εμάς να ζήσουμε σε αυτή την δύσκολη εποχή με αυτά τα δεδομένα. Αυτά, με πολύ σεβασμό.
Δηλαδή “Φίλη” οι 3+1 παραπάνω άγιοι (και όχι μόνο) που έζησαν ακόμη και την δεκαετία του 1990 “χρησιμοποιούνε αυτά τα χωρία της Π.Δ. σε λάθος δεδομένα”;
Μήπως γνωρίζεις κάποιον άλλον “δια των επακολουθούντων σημείων” αποδειδεγμένο άγιο άνθρωπο που να λέει το αντίθετο;
Το Άγιο Πνεύμα, ο Θεός δηλαδή, μέσω ποιών σκευών εκλογής του άραγε μας μιλάει;
Οι άγιοι σύγχρονοι γέροντες κοιμήθηκαν τη δεκαετία του 1990, αλλα έζησαν στην εποχή που το παντελόνι ήταν μονο ανδρικό ένδυμα και τα κορίτσια φορούσαν ποδιές στο σχολείο μέχρι το 1982. Τότε όντως οι γυναίκες φορούσαν παντελόνι μονο στα πλαίσια πρόκλησης και ένδειξης απελευθέρωσης. Και πολύ σωστά με αυτό το πνεύμα απάντησαν στην ερώτηση που τους τέθηκε.
Σαφώς τα δεδομένα εχουν αλλάξει όμως από τότε… Όπως και οι δερμάτινες μπότες ως το γόνατο όταν πρώτοεμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1990 θεωρούνταν εξεζητημένο υπόδημα και εκκεντρικό, αλλα πλέον είναι απλό καθημερινό υπόδημα και ολες τις φοράμε.
Η ουσία του θέματος ειναι να πρόσεχουμε την πρόκληση και αυτο ισχύει και για τα δυο φύλα. Ενα “κολλητό” παντελόνι παραμένει απρεπές τόσο για το γυναικείο φύλο όσο και για το ανδρικό.
Βλέποντας διάφορα είδη ντυσίματος στη νεολαία, θα έλεγα οτι περισσότερο προκλητικό θεωρώ
ένα “τρύπιο” παντελόνι ή ένα “τρύπιο” κολάν που είναι και της μόδας, παρά ένα συνηθισμένο παντελόνι που καλύπτει όλο το σώμα. Πιο προκλητικό θα έλεγα οτι είναι το πολύ κοντό σορτσάκι που φοράει το μεγαλύτερο ποσοστό των κοριτσιών παρά πλέον το παντελόνι… Εγώ θα έγραφα τη φράση του Πατροκοσμά του Αιτωλού που έλεγε “όταν οι γυναίκες κυκλοφορούν στο δρόμο χωρίς ρούχα, τότε θα έρθει και το τέλος του κόσμου” ερμηνεύοντας κατά τη γνώμη μου οτι θα είναι ένα απο τα σημεία της ηθικής κατάπτωσης…
Αν και διαφωνώ “Φίλη” πως το παντελόνι δεν είχε εισαχθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό την επαναστατική δεκαετία του 1980 (ανεπίσημα τα κοριτσάκια τα φορούσαν ήδη την δεκαετία του 1970 και στα χωριά), θα το παραβλέψω για να μείνω στο εξής:
Δεν αλλάζουμε εσύ και εγώ, ούτε καν και ένας επίσκοπος ακόμη τόσο σοβαρά θέματα μέσα στην Εκκλησία. Μόνο νεώτεροι άγιοι ή μια αναγνωρισμένη από τον ευσεβή λαό μεγάλη σύνοδος. Υπάρχουν και σήμερα, γνωστοί και μη, νέοι άγιοι “Παΐσιοι”, στο Άγιο Όρος, στην Αττική, στο κέντρο της Αθήνας και αλλού, χωρίς να έχουν γράψει βιβλία οι ίδιοι ή να έχουν γραφτεί ακόμη για αυτούς.
Αν κάποιος/κάποιοι από αυτούς έλεγε/αν αυτά που λες εσύ θα είχε γίνει πρώτη είδηση στους εκκλησιαστικούς κύκλους, θα το είχανε γράψει όλα τα blogs, θα είχαν αλλάξει τις απαγορεύσεις στις εισόδους μοναστήρια και ναοί κ.λπ. Δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο.
Και κάτι άλλο: ο π. Παΐσιος έλεγε κάποτε πως πιο παλιά ξεχώριζες άνδρα από γυναίκα από 100 μέτρα μακριά. Τότε, και σήμερα όμως…
Το 1970 και το 1980 μπορει τα κορίτσια να φορούσαν οντως παντελόνι αλλά ηταν στα πλαίσια “απελευθέρωσης” να φορέσουν ενα τότε ανδρικό ρούχο που η κοινωνία δε θεωρούσε αποδεκτό. Μην ξεχνάμε ότι το σχολείο τις υποχρέωνε να φορούν ποδιές.
Το θέμα του τι ενδύματα κυκλοφορούν στην αγορά ίσως δε θα είναι το πρώτο που θα απασχολήσει μια μεγάλη σύνοδο, το ουσιαστικό θέμα είναι το γιατί φοράμε κάτι, αν θέλουμε να προκαλέσουμε με αυτό ή αν η παρουσία μας δημιουργεί αφορμή για απρεπή σχόλια ή πειρασμό στους γύρω μας.
Η φούστα δεν καθιερώθηκε απο καποιον αγιο σύγχρονο ή παλαιότερο ούτε απο καποια σύνοδο, απλά ηταν το γυναικείο ένδυμα της εποχής.
Αντιλαμβάνομαι οτι άνθρωποι που μεγάλωσαν με τη λογική του οτι παντελόνι=κακό δε μπορούν να αλλάξουν νοοτροπία και να το δουν πιο ελεύθερα απο τη μια μέρα στην αλλη. Ειδικά αν στα νεανικά τους χρόνια αγωνίστηκαν ιδιαίτερα να κρατήσουν κατι τέτοιο, στα διαφορετικά δεδομένα του τέλους του 20ου αιώνα. Και μιλάω για τις γενιές που εχουν αγγίξει τα -αντα. (Εξ ου και γιατί θα αργήσουν να μεταβληθούν όλες οι επιγραφές σε μοναστήρια κλπ)
Ωστόσο η Εκκλησία ειναι ζωή! Και ζώντας τη ζωή της και μη αλλάζοντας καθόλου το πνεύμα της, κρατάμε το ότι οι γυναίκες δεν πρεπει να φορούν ανδρικά ρούχα ναι (αλλά το γυναικείο παντελόνι δεν ανήκει σε αυτα- άλλωστε και το σακάκι ηταν ανδρικό ένδυμα τον προηγούμενο αιώνα αλλά πλέον ειναι και γυναικείο) και οτι η παρουσία τους δε θα πρεπει να γινεται αφορμή πειρασμού στους γύρω.
Κοινωνία=κόσμος και με την ευαγγελική σημασία της λέξης “κόσμος” οι χριστιανοί δεν ανήκουμε στον κόσμο τούτο, απλώς βρισκόμαστε εν μέσω αυτού. Δηλαδή τον χριστιανό και την χριστιανή δεν τους ενδιαφέρει τι θεωρεί ο κόσμος αποδεκτό (και τα καλλιστεία π.χ. τα έχει αποδεχθεί) αλλά παρακαλούνε τον Κύριο λέγοντας “δίδαξόν με του ποιείν το θέλημά σου, ότι συ ει ο Θεός μου” με ταπείνωση και με κάθαρση από τα πάθη, και έτσι ενεργοποιούνται τα αγιοπνευματικά κριτήρια που έλαβαν όταν χρίστηκαν και βλέπουν πλέον όπως και οι άγιοι ποιο είναι το θέλημα του Θεού (υπό την παρακολούθηση βεβαίως του πνευματικού προς αποφυγή πλάνης).
Τέλος, ο όσιος π. Παΐσιος είχε αποκαλύψεις από τον Θεό για το πότε και πώς θα πάρουμε την Πόλη, δεν θα ήξερε και όλα τα υπόλοιπα για το θέμα μας από πριν;
‘Ορθοδοξία και Φεμινισμός’ του Ν. Βασιλειάδη.
Η σύγχρονη γυναίκα που -συχνά από την πρώιμη κιόλας εφηβεία- αντικρύζει τον κόσμο γύρω της, προσπαθεί να τον ανακαλύψει πίσω από τα πολλαπλά προσωπεία του, να τον δει κατά πρόσωπο και να λογαριαστεί μαζί του, να κάνει ΕΠΙΛΟΓΕΣ που φέρουν την προσωπική της σφραγίδα ισορροπώντας ανάμεσα σε μία ελεύθερη αντίληψη περί ηθικής και την κρίση της, ανάμεσα στην προοπτική ζωής που της ανοίγεται στην Εκκλησία και μία ξέφρενη κοσμική φρενίτιδα που σαρώνει τα πάντα γύρω της καθιστώντας σαθρό το έδαφος που πατάει…
Ειλικρινά δεν ξέρω αν μπορούμε ν’ απολυτοποιούμε τα “ΠΡΕΠΕΙ” σ’ αυτήν την περίπτωση. Ίσως γιατί κάποτε αντικρύσαμε το σκληρό και αυταρχικό τους πρόσωπο όταν, χωρίς πολλά να ξέρουμε και ακόμα λιγότερα να καταλαβαίνουμε, εκγλωβίσαμε την παιδική ελευθερία και ανεμελιά στις επιταγές της θρησκευτικής ζωής της γεμάτης με πολλά καθήκοντα – μάλλον περισσότερα απ’ όσα μπορούσε ν’ αντέξει η παιδικότητα μας…
Αυτό όμως που ξέρω και που με σιγουριά μπορώ να πω είναι ότι όταν κάποια αποφασίζει ν’ αντισταθεί και να στραφεί κατ’ αποκλειστικότητα σε ό,τι δικαιωματικά της αντιστοιχεί εξαιτίας του φύλου της υπηρετώντας στωικά το πνευματικό της φρόνημα, διασφαλίζοντας την (σωματική και ψυχική)αγνότητα της, διατρανώνοντας την αιδώ και την θυληκότητα της και προκαλώντας ταυτόχρονα και απροκάληπτα τις μηδενιστικές τάσεις της εποχής της που τροφοδοτούν την εξομοίωση ανδρικού και γυναικείου φύλου ΤΟΤΕ θέτει εαυτόν αντιμέτωπο με ανυπολόγιστες συνέπειες. Όχι ανυπέρβλητες, αλλά σίγουρα απ’ αυτές που απαιτούν πίστη, ισχυρή θέληση και γνήσιο ηρωικό πνεύμα. Συνέπειες που είναι σχεδόν ανέφικτο ν’ αντιληφθεί κάποιος με την απειρία του στους ώμους, κάποιος πχ από τον άμβωνα της εκκλησίας. Ίσως γι΄αυτό είναι κάπως άβολο να μιλήσουμε για “πρέπει” όταν καλά καλά δεν μπορούμε ν’ αντιληφθούμε τι αντιμετωπίζει αυτή η ύπαρξη που υπερνικά την γυναικεία της ευαισθησία και τις κοριτσίστικες ανασφάλειες ίδια του ασθενούς της φύλου, την ανάγκη για κοινωνικοποίηση, αποδοχή, συναδέλφωση, αφομοίωση, ανέλιξη και καταξίωση από το περιβάλλον της, όταν (σωματικά – ψυχικά – συναισθηματικά)τρωτή και ευάλωτη από τη φύση της καλείται σ’ έναν αγώνα που ούτε καν ο πατέρας, ο αδελφός, ο σύζυγος ή ο οποιοσδήποτε συναγωνιστής μπορούν ολοκληρωτικά ν’ αντιληφθούν.
Δεν έχει νόημα νομίζω ν΄απαριθμήσουμε τις ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ αυτές λεπτομερώς. Αυτές τις ανακαλύπτει και τις αντιμετωπίζει καθεμιά με τον χρόνο της και τον τρόπο της. Με σύμβουλο πιστό τον ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ της. Γιατί με αυτόν έχουν κάποια κοινά: και μόνο η εμφάνιση τους “φωνάζει” – μαρτυρεί την θρησκευτική τους προσήλωση/μια ταυτότητα που είναι αρκετή τόσο ευκόλως και τόσο αδίκως να τους καταδικάσει πριν καν δικαστούν… αυτή δεν είναι η άγραφη δικαιοσύνη της κοινωνίας μας;
Κατά κάποιο τρόπο είναι και ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ, στην οποία δεν προτάσσεις τον αιώνιο Λόγο Του Θεού μέσα από χωρία, στίχους, ιστορίες…κλπ αλλά μέσα από τον ίδιο σου τον εαυτό θεμελιώνοντας την μαρτυρία σου με τον πιο εμφανή, απλό και δύσκολο τρόπο: με την ΑΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΑ ΚΑΙ ΑΜΕΤΑΚΛΗΤΑ ΣΕΜΝΗ ΚΑΙ ΣΕΒΑΣΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ σου
Συγχαρητήρια για την απάντησή σας! Τα λέει όλα!
Το παντελόνι είναι κάτι το επιφανειακό, φορούσα παντελόνι σαν παιδί, θεωρουσα οτι στο σχολείο θα με “κραξουν”που φοράω φουστα .Οταν όμως άρχισα να ενδιαφέρομαι για όλα τα υπόλοιπα πνευματικά, σιγά σιγά το έκανα πέρα από μόνη μου. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχει καταπίεση σε αυτό το θέμα, ειδικά οταν εχουμε να κανουμε με παιδιά στην εφηβεία… εάν τα αφήσουμε ελεύθερα και λίγο λίγο εξηγουμε στη φιλη μας-αδερφη κλπ πνευματικά και οχι επικρητικα και παντα με προσευχη για τον αδελφο μου τοτε θα εχουμε σιγουρα αποτελεσματα… θα ειναι πιο ευλογημένο να το κάνει καποιος με την θέλησή του και διαθεση για αγωνα παρα να νιωθει καταπιεση… Θα ειναι διπλη η Δυναμη που θα δωσει ο θεος σε αυτην την κοπελα που θα κανει τη θυσια της με ζηλο και αποφασιστικοτητα…
Με παντελόνι οι γυναίκες δεν είναι όμορφες.
Αχ εσείς οι μαθήτριες έχετε την ευκαιρία να σας βλέπουν πιο αγνά τα κοσμικά αγόρια φορώντας σεμνά φουστάνια και την χάνετε! Να ξέρετε ότι κι εμείς ντρεπόμαστε να βλέπουμε τις αδελφές μας με παντελόνι.
Νομίζω ότι ζητήματα που αφορούν στην εξωτερική εμφάνιση αμφοτερων(και ανδρών και γυναικών) είναι 100℅ προσωπικές υποθέσεις(όπως παντελόνια, σορτς, περίτεχνα κουρέματα και χτενίσματα, νύχια, μακιγιάζ, γένια, αποτριχώσεις και δεν ξέρω εγώ τι άλλο). Είναι λεπτά θέματα στα οποία γενικές απαντήσεις δεν θα ικανοποιήσουν τους πάντες. Σίγουρα ρόλο παίζουν τα πρότυπα από το οικογενειακό, φιλικό, εργασιακό περιβάλλον αλλά και η διαίσθηση του καθενός. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν πρέπει να αλλοιώνουμε και να σκανδαλίζουμε με την εικόνα μας. Εξίσου όμως πρέπει να θυμόμαστε ότι συχνά στην επιδίωξη του να είμαστε καθωσπρέπει εξωτερικά, εξαργυρώνουμε την πίστη μας, αφού εκεί ελλοχεύει περίτρανα η υποκρισία.
Δημοσιεύτηκε παραπάνω η απάντηση της ιστοσελίδας μας.
Έτσι όπως είναι διατυπωμένο το ερώτημα αυτό είναι σαν να λέει αν επιτρέπεται γενικά οι γυναίκες να φορούν ή όχι παντελόνια…. Σε αυτό το θέμα πρέπει να ξεχωρίσουμε την ώρα που βρισκόμαστε στις λατρευτικές συνάξεις της Εκκλησίας από την ώρα που είμαστε εκτός Εκκλησίας. Και αυτό γιατί πιστεύω ότι δεν πρέπει τόσο να κοιτάζουμε την εμφάνιση του άλλου και να επιβάλλουμε το τι θα φορέσει. Ναι συμφωνώ ότι πρέπει να είσαι ευπρεπώς ενδεδυμένος την ώρα της λατρείας, αλλά απο ‘κει και πέρα, φόρεσε κάτι διαφορετικό πχ. την ώρα που εργάζεσαι. Θέλω να πω ότι δεν απαγορεύεται η γυναίκα να φοράει παντελόνι… Πλέον έχει γίνει συνηθισμένο και καθημερινό. Ο ορθόδοξος Χριστιανισμός, δεν είναι μια σειρά απαγορεύσεων, προκειμένου να λυτρωθείς σε σύγκριση με άλλες “θρησκείες”, οι οποίες έχουν λάβει πολλά στοιχεία από την Ορθοδοξία.
Ανδρέα λες:
“Πλέον έχει γίνει συνηθισμένο και καθημερινό”
Με αυτήν την λογική καθημερινό έχει γίνει καθημερινό και το τσιγάρο, το σκουλαρίκι, τα μουτζουρώματα του προσώπου, οι εκτός γάμου σχέσεις, τα πονηρά αστεία, τα “μικρά ψεματάκια”, η φοροαποφυγή κ.λπ.
Επίσης λες:
“Ο ορθόδοξος Χριστιανισμός, δεν είναι μια σειρά απαγορεύσεων”
Οι Άγιοι μας δείχνουν τον δρόμο, δεν υποχρεώνουν…
«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθήτω μοι» (Μάρκ. 8,34).
«ὁ ἔχων τὰς ἐντολάς μου καὶ τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνός ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με·» (Ιωαν. 14,21 )
Άρα εντολές υπάρχουν, απλά όποιος αγαπά τον Κύριο αυτός ελεύθερα και ενδιαφέρεται να τις μάθει (“ὁ ἔχων”) αλλά καὶ τις εφαρμόζει (“καὶ τηρῶν”)
Ποιος εκφράζει πιο γνήσια την ορθοδοξία και υποδεικνύει ακριβέστερα τις εντολές του Κυρίου από τους Αγίους της εκκλησίας μας;
Υπαρχουν προβληματα υγειας που κανουν ορισμενες γυναικες να πηγαινουν ακομα και στους Ναους με παντελονια…..Ο κυριος ειπε μην κρινουμε τους αλλους .Να μην ασχολουμεθα με κακοπροαιρετες κριτικες να μην σκαλιζουμε τα διαφορα για να περνα η ωρα μας.Ο μεγαλυτερος εχθρος ειναι ο ιδιος μας ο εαυτος.Διαφορα αναμεσα στην αντρικη και στη γυναικεια λογικη μπορει να υπαρχει,η αρετη ομως ειναι ιδια και για τα δυο φυλλα.
Γιατί αν υπάρχουν προβλήματα υγείας και πάνω από κάτι που μοιάζει με παντελόνι βάλουν μια μακριά φούστα θα πάθουν κάτι;
Για δες φωτογραφίες με γυναίκες να ανεβαίνουν στην Πίνδο τον χειμώνα του 1940 να δεις τι φοράνε.
Το θέμα είναι αν βδελύσσονται το παντελόνι ως αντρικό ρούχο (Δευτερον. 22,5).
Αν ναι κάνεις τα πάντα για να τα ξεφορτωθείς και ότι πρόβλημα υπάρχει που δεν λύνεται το αναθέτεις με θερμή προσευχή και με επιχειρήματα στον Θεό.
Ποιος έκρινε όμως πρόσωπα Κοσμά;
Λέμε τις κρίσεις των Αγίων που είναι πλημμυρισμένοι από Άγιο Πνεύμα και της Αγίας Γραφής για τις πράξεις, όχι για πρόσωπα.
Χαρούμενε, αφου προτείνεις να φοράμε ό,τι οι γυναίκες το 1940, φανταζομαι εσυ θα φοράς ό,τι οι πολεμιστές μας το 1821, φουστανέλα δηλαδή! :)
Ας κρατήσουμε το θέμα της σεμνότητας απο σεβασμό και αγάπη προς τους γύρω μας που θα εκπέμπεται στο στυλ οποιου ρούχου κι αν φοράμε κι ας ξεκολλήσουμε από το κατασκευασμένο δίπολο φούστα- καλό // παντελόνι-κακό. Χάνουμε την ουσία κατασκευάζοντας επιπλέον τύπο.
Χαρούμενη αν κοιτάξεις στις πρώτες αναρτήσεις θα δεις ποιοι όχι προτείνουν αλλά υποδεικνείουν ως θεάρεστο. Αλλά και η απάντηση της ιστοσελίδας τα λέει όλα συμπεριλαμβανομένης της ΑΞΙΑΣ του θέματος.
Η συζήτηση όμως βλέπω ότι κάνει κύκλους…
Σεμνοτητα είναι το παντελόνι στη γυναίκα
Πόσο πιο διακριτικά να το περιγράψει κανείς από την ιστοσελίδα…:
“2. Είναι θέμα σεμνότητας.
Το παντελόνι ως γνωστόν υπερτονίζει την ανατομία του σώματος. Αυτό είναι προκλητικό και εκθέτει τη γυναίκα καθώς ελκύει επιπόλαια βλέμματα. Το ζητούμενο για τη γυναίκα δεν είναι να τραβάει την προσοχή των ανδρών τονίζοντας τα σωματικά χαρακτηριστικά της και φροντίζοντας την εξωτερική της εμφάνιση.”
Δεν πρέπει δε να κάνουμε συγκρίσεις με άλλες ακρότητες που βλέπουμε τους θερμούς μήνες… Υπάρχει και ίσιος δρόμος όπως έλεγε και ο άγιος Παΐσιος!